Tamara en ik besloten onze vakantie in Israël door te brengen. Omdat we niet tevreden waren met ons hotel verkasten we naar de Four Seasons in Natanja.
We kregen een kamer op de veertiende verdieping. Het werd Jom kipoer. Er was sjoel in het gebouw. De Kol Nidrei dienst was prachtig. De volgende morgen was er na het Moesaf-gebed een lange pauze.
Tamara was met de baby aan het wandelen. Plotseling zag ze veel militair verkeer op gang komen. Dat was vreemd op Jom Kipoer. Ze rook onraad en besloot naar het hotel terug te keren.
Ik genoot tijdens de pauze, weliswaar aangekleed, aan het zwembad van de zon en de rust.
Na vijftien minuten op mijn ligstoel kwam Tamara aanlopen en vertelde dat er plotseling veel verkeer op straat was. De sirenes begonnen te loeien.
Ik was jarenlang lid van de BBB, de bescherming burgerbevolking, omdat ik uitgeloot was van de militaire dienst. In mijn geboortejaar was er een babyboom. Er waren veel jongens geboren. Ik werd goedgekeurd en uitgeloot, moest toen vervangende dienstplicht vervullen in de BBB. Dat heb ik met veel plezier gedaan.
Er is luchtalarm, ik denk dat we de schuilkelder in moeten. Er was verder niemand aan het zwembad. Ik rende naar de lobby van ons hotel.
Hebben jullie het luchtalarm gehoord? Alarm? Nee we hebben niets gehoord. Doe onmiddellijk de radio aan. Het is Jom Kipoer dat mag niet. Ik zeg dit is een bevel, er is alarm.
De radio werd meteen aangezet. Een minuut later gaf het hotel alarm. Iedereen moest naar het miklat, de schuilkelder. De lift mocht niet meer worden gebruikt. Ik rende de trap op naar de veertiende verdieping om zo veel mogelijk luiers, melkpoeder, warmwaterelement en dergelijke te halen voor onze baby. We hadden geen idee hoelang we in de miklat moesten blijven.
Alle hotelgasten waren in de miklat. Ik kwam als laatste binnen, bepakt met alles voor Chagai. We hebben de rest van de dag en een deel van de avond daar doorgebracht. De Jom Kipoerdienst werd daar voortgezet. De situatie in het land was zeer ernstig. Langs de kust vlogen straaljagers richting Libanon. In de miklat waren een paar Amsterdamse kennissen van ons. Echtparen die de Sjoa hadden meegemaakt. Die raakten in paniek. Ze wilden zo snel mogelijk terug naar Nederland. Ik probeerde ze gerust te stellen. Wacht een paar dagen af.
Het eerste wat gebombardeerd zou worden is de luchthaven. Toen we laat op de avond weer op de kamer kwamen en de TV aanzetten zagen we Golda Meïr de bevolking toespreken. De angst straalde van haar gezicht af. De situatie was zeer beangstigend. Zeker in de eerste dagen van de oorlog. We moesten onze kamer verduisteren, ramen afplakken, gordijnen dichttrekken.
Israël kroop door het oog van de naald. Onze ouders maakten zich grote zorgen om ons.
Wij besloten nog een paar dagen af te wachten totdat de eerste dagen van grote spanning voorbij waren. Het was chaos op de luchthaven. We konden ook geen directe vlucht naar Amsterdam krijgen.
Op de tweede dag Soekot moesten we ons melden op de luchthaven zonder dat we een ticket hadden met een eindbestemming. We moesten iedere mogelijkheid benutten om het land te verlaten. Het werd Parijs. Omdat we een zes maanden oude baby bij ons hadden wilden we zo kort mogelijk op de luchthaven bivakkeren.
Lieve vrienden van ons boden ons hun bed aan in Tel Aviv zodat we zo laat mogelijk naar de luchthaven konden gaan om onze vlucht te nemen.
Er gaat geen Jom Kipoer voorbij zonder deze herinneringen aan de oorlog in Israël.
Dearest Ephraïm,
wat een goed geschreven stuk (Jom Kipoer). Voor mij als hollandse niet-hollandse Amsterdamse jongen. Om te schaatsen, fietste ik 60 jaar geleden vabn West Mokum naar de Edenbaan. Mijn Indische en jouw Israël connectie verdient het om elkaar te treffen. De wereld is groter dan Mokum, maar begint daar tóch.
Shalom
Pieter
Dank Pieter , inderdaad de hele wereld is één groot Mokum. Altijd goed om samen een drankje te doen
Wat een ontroerend mooi verteld stukje geschiedenis
Dank voor je reactie, het was erg spannend ook nog in een verduisterde taxi naar Tel Aviv echt wel eng
Great essay about being in Israel during the Yom Kippur War. Citizens of Israel who had been through many wars were not as frightened as we visitors were, but many of them lost fathers, brothers, sons in the first days of the war. We didn’t leave until our planned departure in the end of December. Many visitors plunged into important volunteer work while we rode out the storm. Shulamit Reinharz
Dear Shulamit, thanks for your comment. It was really frightening being there with the responsibility with your baby boy. We went home one week earlier. I wish you and your family גמר חתימה טובה , שנה טובה. Well over the fast צום קל, Ephraim
Dank Ephraïm, voor deze actuele herinnering.
Wat de vraag oproept: waar en hoe hoorde een ieder van ons die bewuste Jom Kippoer/Sjabbat/zaterdag 6 oktober 1973 van het uitbreken van wat later de Jom Kippoeroorlog zou gaan heten? Daar ben ik heel benieuwd naar.
Zelf was ik, bijna 18, na de Moesafdienst in de Zwolse sjoel op mijn slaapkamer in mijn ouderlijk huis, in afwachting om weer naar sjoel te gaan voor Ne’iela. Ik neem aan dat mijn vader het bericht overbracht, waarschijnlijk had hij het via de Radionieuwsdienst ANP gehoord. Ik heb werkelijk geen idee welke woorden er in de auto (waarvoor alsnog vergeving) naar de Zwolse binnenstad gewisseld zijn, waarschijnlijk niet veel – daarin vormde deze schrijnend verstoorde opperste feestdag geen uitzondering op de ongeschreven regel.
Beste Etienne, zoals ik heb verwoord, door de sirenes geschrokken naar binnen in het hotel , radio aan toen kwam het nieuws. In Amsterdam kwam het nieuws door , door politie en buren bij sjoel. גמר חתימה טובה שנים רבות