Premier Netanyahu wint in de politiek maar Israël verliest op de financiële markten. Sedert zijn omstreden initiatief de rechtsstaat te ontmantelen is de shekel in een duikvlucht gekomen. Onzekerheid en politieke instabiliteit zijn kenmerken van een derde wereldland. Zo wordt er nu in de financiële wereld naar Israël gekeken.
Tot voor kort werd de Israëlische munt als een van de sterkste ter wereld beschouwd, onderbouwd door een groeiende economie en positieve balans op de begroting. Plotseling is de shekel in zwaar weer gekomen. Voor een euro kreeg je twee maanden geleden nog 3.40 shekel, de koers van de shekel is deze week geduikeld naar 3.90 shekel tegen een euro. Het einde van de val van de shekel is nog niet in zicht. Investeerders houden niet van juridische en politieke onzekerheid.
Volgens berichten in de Israëlische media hebben grote fondsen hun kapitaal in Israël naar het buitenland overgeheveld. Dat is een kanarie in de kolenmijn.
Economie in topvorm
Economisch succes is terecht een stokpaardje van Netanyahu. In zijn lange regeerperiode is mede door hem de Israëlische economie in topvorm gekomen. Ondermeer als gevolg van de bloeiende hightech industrie en niet te vergeten de verkoop van modern wapentuig.
De shekel kreeg begin deze week een opdonder toen de minister van buitenlandse zaken kritiek uitoefende op de directeur van de bank van Israël die de moed had de rentevoet te verhogen.
Netanyahu heeft zijn minister meteen tot de orde geroepen omdat hij begreep dat politieke kritiek op de onafhankelijkheid van de directeur van de bank van Israël een financiële doodzonde is.
Het zou goed zijn voor Israël als Netanyahu ook zou inzien dat de verregaande juridische hervormingen een belangrijker factor zijn die de shekel laten duikelen.
Beknotting van de macht
De knesset heeft met een ruime meerderheid de beknotting van de macht van het Hooggerechtshof in eerste lezing aangenomen.
Het massaprotest tegen de juridische hervormingen die de weg vrij maken voor een dictatuur heeft nog geen vat gekregen op de plannen van Netanyahu om de hervormingen in hoog tempo door de Knesset te loodsen. Hij lijkt doof te zijn voor waarschuwingen uit binnen- en buitenland en dikke vraagtekens te plaatsen achter de Israëlische democratie.
De Amerikaanse president Joe Biden heeft zijn ontstemming duidelijk gemaakt en Netanyahu laten weten dat democratische waarden het smeermiddel zijn van de alliantie tussen Israël en de VS. Europese leiders, bankiers, hightech persoonlijkheden wezen Netanyahu op de voor zijn land gevaarlijke weg die hij is ingeslagen. Israel’s president Isaac Herzog kreeg er slapeloze nachten van.
Ex-hoofden van de Mossad, ex-generaals, hoge rechters, militairen uit elite-eenheden en vele andere kopstukken in het joodse land hebben hun verontwaardigde en bezorgde stem laten horen. Ook vanuit de diaspora klinkt protest. Voor aanstaande zondag is de ‘moeder van alle protest demonstraties’ in Jeruzalem aangekondigd.
Onschendbare premier
Netanyahu blijft toch lachen. De juridische hervormingen zijn zodanig geformuleerd dat een zittende premier onschendbaar is en dus niet door een rechtbank de weg naar de gevangenis kan worden gewezen. Draaien de hervormingen om Netanyahu’s rechtszaak? Het lijkt er wel op, want een rechtszaak tegen hem loopt reeds geruime tijd. Wegens omkopen, fraude en het schenden van vertrouwen zou hij achter slot en grendel kunnen verdwijnen.
Als onschendbare premier lijkt hij dankzij de juridische hervormingen in veilig vaarwater te komen ten koste van de waarde van de shekel.
cover illustratie: Françoise Nick
De Israëlische economie is mede door Nathan-jahu in topvorm gekomen. Hij heeft een minister tot de orde kunnen roepen en ziet in dat de rechterlijke macht in Israël ondemocratisch is, omdat zij teveel op de stoel van de wetgevende macht, het parlement, zit.
De voorgestelde verbeteringen worden in een verkeerd daglicht gezet door politieke tegenstanders. Het meest onbillijk is dat hun bezwaren ‘ad hominem’ zijn gericht.
Een rechterlijke macht, die kan ingrijpen in een wetgevingsproces, is absurd.
Onzin. Het hooggerechtshof torst wetten aan de 11basiswetten. Het skelet van een constitutie, en dat is een van de belangrijkste kenmerken ben de democratie
Maar hoe gebeurt die toetsing? Eigenmachtig of in de juridische procedure van een burger, zoals het hoort, dus in een individueel geval? Voorzover ik het begrijp, kan het Hooggerechtshof thans eigenmachtig ingrijpen, hetgeen m.i. absurd is.