‘Breekt er in Israel een burgeroorlog uit?’ Die vraag werd me voor gelegd toen ik zondag jl voor het Genootschap Joodse Wetenschap een lezing gaf* over de recente ontwikkelingen in Israel.
‘Nee’ antwoordde ik. ‘Ondanks de grote spanningen in de Israelische samenleving over herstructurering van het juridisch systeem is over dit vraagstuk een burgeroorlog uitgesloten.’
Buffer tussen de kemphanen
Tsahal, het volksleger, is zelfs onder de meest extreme omstandigheden een buffer tussen de kemphanen. Incidenten tussen Tsahal en bijvoorbeeld kolonisten of vredesactivisten is wel mogelijk.
Er kan een zeer ernstige situatie ontstaan als Israel bijvoorbeeld zou overgaan tot het ontruimen van nederzettingen in Judea en Samaria om plaats te maken voor een Palestijnse staat. Maar dan nog is er geen sprake van een burgeroorlog, tenzij het leger voor een van de strijdende partijen kiest. Dat is een ander verhaal, dan is er sprake van een militaire staatsgreep en het omverwerpen van de democratie.
Dat me die vraag in Amsterdam werd gesteld begrijp ik wel. In de verhitte debatten in Israel over de geplande juridische hervormingen door de ultra-rechtse regering onder premier Netanyahoe worden de meest extreme uitspraken gehoord uit het nazi-vocabulair. Ook werd geschermd met het idee van een burgeroorlog door politici die van verontwaardiging Netanyahoe zien als een nazi.
Ontluisterende woordenoorlog
Het effect van de denigrerende woordenoorlog in het Joodse land op de diaspora is zeer verontrustend. Het schept het beeld van een land dat op de afgrond staat, dat door interne twisten zelfmoord pleegt.
Ik merk dat uit reacties in de New York Times op Thomas Friedman toen hij extreme Israelische uitspraken aanhaalde om de vraag te kunnen stellen of president Jo Biden Israel nog kan helpen.
Inderdaad wordt de Israelische democratie in haar hart getroffen door de draconische bijsturing van het juridische systeem. Dat doet zo’n pijn dat zaterdagavond jl ondanks de stromende regen naar schatting 80.000 mensen op de been waren om in het centrum van Tel-Aviv tegen de geplande veranderingen te demonstreren. En als ik me niet vergis zullen de demonstraties aanhouden.
Rechters door politici benoemd
Waar gaat het om? Als de juridische revolutie doorzet wordt het Hooggerechtshof ondergeschikt aan de Knesset en zullen rechters door politici worden benoemd. Dat is de essentie van de door Netanyahoe beoogde verandering. Als het zo belangrijke evenwicht tussen uitvoerende en controlerende macht wordt verbroken komt de weg vrij voor laten we zeggen een verlichte dictatuur.
De meerderheid in het parlement kan bijvoorbeeld beslissen dat rood wit is en het Hooggerechtshof kan dat besluit niet onwettig verklaren.
Er is veel meer aan de hand dan dit juridische gevecht, de strijd om het democratisch karakter van de staat Israel. Het gaat ook over de toenemende invloed van ultra-rechtse ideeën op het leger met name over het bestuur van bezet gebied.
Hoe hevig het debat ook is, Israel is niet in gevaar, er dreigt geen burgeroorlog maar Israel verliest wel zijn glansrol als enige democratie in het Midden-Oosten.
Veroordelingen
Terwijl ik deze zin tik, hoor ik een opmerkelijk bericht op de Israelische radio: wegens veroordelingen inzake fraude en belastingontduiking heeft het Hooggerechtshof met 10 tegen 1 stem besloten dat Arye Deri, minister van financiën van de Orthodoxe Shas-partij, geen minister in Israel kan zijn.
De implicatie van deze uiterst belangrijke uitspraak van het Hof is dat Deri moet aftreden of Netanyahoe moet hem ontslaan. In wezen komt het Hooggerechtshof in botsing met de geplande juridische hervorming die juist het ingrijpen op de politiek door het Hof wil elimineren.
Israel staat nu voor een ingrijpende constitutionele crisis die zal bepalen of het recht zich al dan niet kan onttrekken aan de politiek.
Lezing Salomon Bouman 15 januari 2023: Demografische veranderingen in Israël
Wat betekent “Hooggerechtshof” in Israëlische context?
Is er een Nederlands equivalent?
Het Israëlische hooggerechtshof doet mij denken aan de Raad van State, aan bestuursrechtspraak.
Ja, en wie is er verantwoordelijk voor kabinetsbesluiten: het parlement of de Raad van State?
Israel is not a democracy! Israël would recognize the ruling of The International court of Justice. Israel doesn’t!
I lived in Kfar Aza about 45 years ago. I was shocked by the brutal treatment of the people in Kfar Aza. My Jewish partner disapproved strongly. The reaction was ‘Are you a Jew’. My Jewish partner became furious and repeated the same.
Israël is a country that pretends to be a DEMOCRACY but doesn’t act accordingly.
The past is the present! How unjust!