‘Ik ben duizend pennen… ik wil opgaan in hun bewegingen.’ Deze woorden komen uit de aantekeningen van Nobelprijswinnaar Elias Canetti. De grenzen van de vrijheid en van het individu hielden hem bezig. Daarbij stuitte hij op het onrecht van de dood. Kees Kok neemt ons mee door Canetti’s aantekeningen over de dood in (religieuze) mythen en cultureel-antropologische verhalen, het voortleven van de doden in de gedachtenis van de overlevenden, de dood in het werk van dichters en filosofen en ‘de contouren van een anti-theologie’. Heerlijke leesstof besloten met een passend ‘Geef hen eeuwige rust’ ofwel een Requiem en wel van Fauré, opus 48, met Laurence Guillod en Thomas Tatzl, het requiem waar theoloog Kok tranen van in zijn ogen krijgt. Bij meer van onze lezers?
Een nieuwe auteur komt tot ons en wel een wonder uit Vilnius… Ofwel het multitalent Evelina Kvartunaite. Zij drukt zich uit in het Engels, en ja, levend in een expat-lonkend land, krijgen we (gelukkig) steeds vaker kopij uit die hoek. Evelina schrijft haar eerste artikel over het spannende boek van Jonathan Freedland. En maakte daarbij zelf een illustratie. Dat beviel zo goed dat ik haar vroeg voor twee andere artikelen een cover-illustratie te maken. Evelina, in de wandelgangen Evy, deed het met toewijding en liefde.
Hoe ik aan Evy kom? Heel simpel, een van haar talenten is het zijn van een vegan chef. Elke dinsdag geniet ik van haar lunches, als welkome afleiding van het redactiewerk voor De Vrijdagavond. Haar snelle brains en wittiness vielen me direct op. Niet zo gek dat zij oprichter is van Word Up Amsterdam, een spoken word platform, binnenkort in Paradiso.
Salomon Bouman maakt zich zorgen over de ontwikkelingen in Israel: “Het geplande vervangen van de ‘Joodse grootvader’ paragraaf uit de wet op terugkeer door de ‘Joodse ouder’ is er op gericht de immigratie van christenen uit Rusland en Oekraïne te verhinderen, zo niet te beperken.”
Huis van Oranje
“Eind december aanvaarde hij de opdracht van de koning onderzoek te doen naar het koloniale verleden van het Huis van Oranje”, zo staat in zijn CV. “Begin januari”, zo kunnen we er met een knipoog aan toevoegen, “schrijft hij voor De Vrijdagavond.” We hebben het over professor Gert Oostindie aan wie ik vroeg te reageren op mijn column over het Stedelijk Museum. Die reactie komt, zo beloofde hij, maar we herinnerden ons zijn lezing in Huis de Pinto over de relatie tussen het anti-zwart racisme en het aloude antisemitisme. Er zijn snijvlakken, en er zijn scheidslijnen. Oostindie laveert er kundig doorheen. Welkom prof, voor mij was het heerlijk te werken met zo’n ervaren professional.
Deze week twee aangrijpende verhalen over mensen die geen mens mochten zijn.
“Hoe ondraaglijk het leven soms ook zijn kan, niets haalt het bij de Tweede Wereldoorlog. Er mist emotionele verbinding en diepgang in onze familie. Teveel afscheid.”
Kunstenaar Joram Baruch ontving een diep aangrijpend verhaal van Elise Bramca Hamersma, dochter van Jannetje Dool. Hij gaf haar het woord en schilderde zelf het portret van Jannetje en haar zusje Elisabeth Mina Dool, nietsvermoedende kinderen begin jaren dertig. Een verhaal en portret om niet te vergeten.
‘De jongste is voor de kerk,’ horen hopeloze ouders op de vlucht voor de nazi’s als zij hun baby achterlaten bij een katholiek boerengezin op het Poolse platteland. Het jonge stel met hun tweejarige knul werd vergast, de baby groeide op, inderdaad, voor de kerk.
De vader van Ephraim Goldstoff werkte na zijn pensionering als archivaris in Yad Vashem en helpt de inmiddels priester geworden overlevende zijn afkomst terug te vinden. Diep ontroerend, maar zoals Goldstoff zegt ook ‘een prachtige ontmoeting.’
Laveer deze sjabbat kundig langs de schepen die voorbij komen, de hordes die moeten worden genomen en de blijdschap die in het detail kan zitten.
sjabbat sjalom
Geef als eerste een reactie