Poivrons Grillés, Ten Lost Tribes en een slapend museum 

deze week in de vrijdagavond

vrijdag vooraf ILLUSTRATIE MET tafel en kandelaars

Jonah Freud schreef haar meest persoonlijke kookboek: Memmisj. De Vrijdagavond nam haar voorwoord over. Vooral omdat wij, die toch echt wel een woordje Jiddisch spreken, het woord Memmisj niet snappen.

Freud zelf: “De een wist zeker dat het van ‘men nisj’ kwam, wat dan ‘men neme’ zou zijn, de ander betitelde dit als onzin en zei dat het vast van ‘meme’, oftewel moeder, kwam. ‘Quatsch mit sose’ zou mijn oma hebben gezegd, oftewel: allemaal onzin. Mooi, daar houd ik van, want een niet eenduidig antwoord biedt de meeste mogelijkheden.

Zangeres en schrijfster Anouk Dorfmann komt weer met een heerlijk verhaal. Ook hier staat eten centraal, ditmaal brood en banket zoals Opa Frans het maakte. Anouk:

“Terwijl jullie, mijn dochters, peper en zout strooien over het stukje Algerije in West-Friesland, open ik de ramen. Iedereen mag het ruiken. Vanavond is het sjabbat en eten wij poivrons grillés.” 

Natalya Godschalk, een nieuwe auteur, schrijft deze week over de parasja. Natalya is mede-oprichter van Alats Libie, een club die sinds kort orthodoxe vrouwendiensten organiseert, maar zij weet alles over hoe mannen het doen, in ieder geval hoe zij hun zonen zegenen. Of kleinzonen: 

Samen krijgen ze één bracha van grootvader Ja’akov maar elk van de jongens krijgt zijn sterke kant: Efraim krijgt het spirituele en Menasjé het aardse.”

Deze Ephraim zien we, wonder boven wonder, terug in het verhaal van Erga Netz over de Hebreeuws sprekende Lilliputters uit de roman van Jonathan Swift. Netz: The ten lost tribes consisted of Reuben, Simeon, Dan, Naphtali, Gad, Asher, Issachar, Zebulun, Manasseh and Ephraim. 

Onze Amsterdamse meesterverteller Ephraïm Goldstoff vertelt een indrukwekkend verhaal uit Polen, over de vorige paus die weigerde joodse kinderen te dopen. 

Nog een artikel in het Engels: de Israelische Ladino-zangeres Nani woont al lang in Amsterdam, spreekt behoorlijk Nederlands, maar schrijft toch het liefst in haar moederstaal of in het Engels. Zij geeft veel achtergronden bij haar repertoire waarvan binnenkort weer een nieuwe CD uit komt. Mis het niet, er staan video’s in het artikel met haar fluwelen zangkunst. 

Begin van het jaar, donkere dagen, veel regen, echt weer voor het museum, zo dacht ik afgelopen woensdag. Ik ging naar het Stedelijk om me te laven aan de jonge kunstenaar Anne Imhof. Een pompeus, bijna megalomaan kunstwerk dat zich uitstrekt over de hele benedenverdieping van ‘de Badkuip’. Donker, groots, zwaar, Wagneriaans, het voelde behoorlijk Duits aan. De naoorlogse kunst is daar nogal zwaar op de hand – dat begrijpen we. 

Anne Imhof op paard in Youth, Stedelijk Museum Amsterdam, videoscreenshot Bloom

De jonge Duitse Imhof heeft dat overgenomen, maar vertederde me met haar video’s, waar ze onverbloemd door de sneeuw loopt, op een paard zit of de paarden zelf van heel dichtbij en vertraagd laat zien in een besneeuwd landschap met dreigende grijze flats op de achtergrond. Omzoomd door Bach’s Erbarme dich, mein Gott. Ja behoorlijk zwaar.

Bij dit midweekse bezoekje aan het museum, liep ik terug naar het zaaltje waar ik in september schrok van de posters die ik daar zag. Posters van de KNIL in een zaaltje over ‘antikoloniaal verzet.’ Ik ging terug om te zien of ze eindelijk waren verwijderd. Neen dus, en ik was niet meer te houden. Dat kan toch niet in ons zo ‘politiek bewuste’ hoofdstad? Politiek bewust heet nu woke, maar wakker zijn niet daar bij het Stedelijk. Op dat moment, echt waar, kwam ik directeur Rein Wolfs tegen en wees hem op deze in mijn ogen behoorlijke faux pas. Hopelijk komt Wolfs snel met een reactie. 

bak een Kugel met peren of laaf je aan warme Ladino-klanken deze donkere dagen
sjabbat sjalom


cover: illustratie Françoise Nick, gebaseerd op een kunstwerk van Eva Elbaum

Over Bloom 157 Artikelen
Achter Bloom gaat Wanda F Bloemgarten schuil. Socioloog en wetenschapsjournalist, onder meer Elsevier Science Publishers. Voor het NIW ontwikkelde zij de academische rubriek Periodica Judaica. Liefhebber van swingende diensten, actuele kunst en minimal music. Lid van NIHS/Amos en twee tennisclubs. Mede-oprichter en eindredacteur van De Vrijdagavond.

Geef als eerste een reactie

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*