Tel Aviv 2018
We lopen vanuit het hoofdgebouw via de boulevard naar het bijgebouw van ons hotel op het strand. Door een gezellige tropische tuin komen we in de ontbijtzaal. We worden met een boker tov, een goedemorgen, prettig ontvangen. Binnen of buiten?
We willen buiten zitten. Het is wel warm, gelukkig klotst de verkoelende zee tegen de gevel van het gebouw aan. Het bijgebouw ligt aan de Marina. Vele prachtige boten varen af en aan de haven in en uit. We krijgen een tafel waar we beiden zicht hebben op zee. We genieten van het voortreffelijke Israëlische ontbijt. Zoals in de meeste hotels is er een groot ontbijtbuffet.
Aan de tafel naast ons zit een heer op leeftijd, alleen van zijn ontbijt te genieten. Het is duidelijk dat hij bekend is hier op het terras. Hij wordt door alle medewerkers van de ontbijtploeg aangesproken in het Ivriet (Hebreeuws). Iedereen maakt een praatje met hem. Hij blijkt Dieter te heten en we raken in gesprek. Het is een uiterst sympathieke, charismatische man. Hij lijkt een beetje op Bruno, mijn overleden schoonvader.
Dieter woont nu in Wenen. Hij werd geboren in Dresden, toen gelegen in het communistische Oost-Duitsland. In 1958 vlucht hij op zijn fiets als 16-jarige jongen naar het Westen. Dieter laat zijn familie achter in Dresden. Zijn opleiding lag in de grafische wereld als letterzetter, hij kon ook allerlei drukmachines bedienen.
Het bedrijf waar Dieter in West-Duitsland kwam te werken, verkocht een grote drukmachine aan Israël. Dieter werd gevraagd te assisteren bij het installeren van de machine en het opleiden van medewerkers van de drukkerij in Israël. Het leek hem een spannend avontuur.
Dieter arriveerde in Tel Aviv. Hij werd voorgesteld aan het team dat hij moest opleiden. Als Duitser voelde Dieter animositeit. Met open vizier ging Dieter de confrontatie aan.
Wat hebben jullie toch tegen mij?
Jullie Duitsers hebben onze families vermoord, kreeg hij te horen. Dieter schrok zich dood. Waar hebben jullie het over? Dieter had geen idee waar zij het over hadden. Helemaal vertwijfeld vroeg hij een gesprek aan met de directeur van het bedrijf.
Dieter deed zijn beklag over de negatieve houding van zijn medewerkers, over de aantijgingen van het feit dat hij Duitser was. Hij klaagde erover dat het hem kwalijk werd genomen dat de Duitsers de Joden hadden vermoord. Wat was dat voor een onzin!
Deze geschiedenis speelde zich af in de periode van het Eichmann-proces in Jeruzalem, in 1961. De daaropvolgende dag werd Dieter bij zijn baas ontboden. Hij kreeg een enveloppe overhandigd.
Was ik niet meer welkom? Dacht Dieter. Is dit mijn ontslagbrief?
Zenuwachtig maakte hij de enveloppe open. Het waren twee dagkaarten voor het bijwonen van het Eichmann proces in Jeruzalem. Dieter kreeg twee vrije dagen om naar het proces te gaan. Het proces werd deels in het Duits gevoerd. Er ontging hem geen woord. Zijn leven kwam ondersteboven te staan. Regelmatig naar adem snakkend, zeer aangedaan en met rood betraande ogen, hoorde hij vol ongeloof het proces aan. Dieter beleefde hier een geschiedenis, een realiteit die zijn leven op zijn kop zette.
Opgevoed met de Oost-Duitse doctrine dat de nazi’s de Russen vermoordden, werd er in dat deel van Duitsland nooit gesproken over Joden. In Jeruzalem ging een hele andere wereld voor hem open.
Na twee dagen kwam Dieter weer op de zaak. Zeer geëmotioneerd bedankte Dieter de directeur voor zijn actie. Een daad die zijn leven veranderde. Hij trouwde met een Israëlische vrouw die kolonel was in het leger. Tijdens een militaire missie kwam zij om het leven.
Zij hadden geen kinderen. Nadat Dieter weduwnaar was geworden, ging hij in Wenen wonen waar hij een nieuw leven opbouwde. Dieter brengt vier maanden per jaar in Israël door, het land dat hij liefheeft.
Hij spreekt goed Ivriet, heeft zich de Israëlische mentaliteit meester gemaakt en daar een vriendenkring opgebouwd. Wij raakten bevriend met Dieter, hebben regelmatig telefonisch contact en zien elkaar een paar keer per jaar, in Wenen of in Tel Aviv. Wij prijzen ons gelukkig Dieter als vriend te hebben. Hij is nu tachtig jaar.
cover: Marina, Tel Aviv met links de Hotels aan de boulevard. Foto: screenshot uit video Marina
prachtig verhaal efraim
Zeer indrukwekkend verhaal.
Ongelooflijke geschiedenis. Het persoonlijke is politiek.
Wat zou ik die baas van Dieter graag hebben gekend.
Ephraim is een “ras” verteller. Indrukwekkend en ook leerzaam. Hopelijk zullen rechters het Namenmonument meer inzetten voor ontspoorde jongeren om er iets van te leren.