“Wat ik schilder is van mij. Dit ben ik. Dit heb ik te vertellen. Ik kan mijn werk ook niet verkopen. Het komt niet bij me op, omdat ik schilder wat ik kwijt ben geraakt”.
Nieuwe auteur Anne Muller beschrijft haar werk als beeldend kunstenaar, werk dat is verweven met haar leven. Anne was een onderduikkind, haar werk draagt de sporen van afscheid en verlies. We beginnen deze serie beeldende verhalen met een vrolijk schilderij: de kunstenaar met haar minnaar, de accordeon.
Oldtimer Bouman duikt de actualiteit in. Het Israelische marathonteam won deze week in München de gouden medaille. Zie ze daar trots staan, het team van vooral Ethiopische joden. Maar München is in ons geheugen gegrift als plek van onheil, vreselijk onheil voor Israelische sporters. Binnenkort is de herdenking van deze Zwarte September massacre vijftig jaar geleden. Met of zonder de nabestaanden, met of zonder een Israelische delegatie? Deze vragen bespreekt Salomon Bouman in Goud voor atleten.
“Links in Israel is gemarginaliseerd”, schrijft Hanna Luden in haar beschouwing over de politieke verschuivingen aldaar. En ‘Rechts’ bestaat eigenlijk niet, want er zijn zoveel verschillende fracties, vaak gebaseerd op groepsidentiteit (‘waar kom je vandaan’). Bovendien zijn er, wat betreft de nederzettingen, haviken en duiven. Laten die twee tegengestelde vogels nu samengaan in een nieuwe coalitie: Blauw-Wit-Nieuw Hoop.
leren doosjes met riemen
Hoe ontwikkelden zinnebeeldige teksten zich tot leren doosjes met riemen? Zo vraagt onze geleerde Igra Ramma (een schrijversnaam, voor de kenners Aramees voor zoiets als ‘van hoog naar laag’) zich af in de Parasja van de week. Hoe ontstond het gebruik van tefillien zoals orthodoxe mannen dat nu doen? Tijdens het gebed dragen zij stukjes Tora-tekst op de arm en tussen de ogen in kleine zwartleren doosjes. In Nederland zijn er niet veel geleerden die joods-religieuze gebruiken historisch bestuderen. De Vrijdagavond is trots op deze geleerde Tenachkenner en respecteert het feit dat hij/zij niet onder echte naam wil publiceren.
trias angsten
Een andere geleerde, Jonathan Gill, pakte deze zomer een zwaar boek op, de geschiedenis van het antisemitisme. Voorheen ook wel Judeophobia genoemd, een woord dat we eigenlijk weer van stal kunnen halen. Homofobie, Islamofobie en Judeofobie… een trias angsten danwel afkeer waar menig wereldburger onder lijdt, om maar te zwijgen over het gevoel bij de objecten van die afkeer. In mijn oren klinkt Judeofobie beter dan het versleten woord antisemitisme. Tegen de semieten, tsja welke semieten worden bedoeld… In Mokum alef (Amsterdam en omstreken) kennen we vooral Simiten, een bagelachtig broodje vol sesamzaad te koop bij de Turkse bakker.
Gill, specialist Amerikaanse en jiddische literatuur, woont al jaren in Amsterdam, spreekt voortreffelijk Nederlands, maar schrijft het liefst in zijn moerstaal. Ook dat respecteren we.
Eén van zijn bezwaren tegen het besproken boek is het gebrek aan beeldmateriaal. Zo’n opmerking nemen wij ons ter harte. De Vrijdagavond vindt dat beeld vaak meer zegt dan veel woorden, daarom de nodige (pas op: afschuwelijk) plaatjes bij dit artikel van Jonathan Gill (en dat is echt zijn echte naam).
Een grof staaltje Judeofobie komen we tegen in het verhaal van Ephraim Goldstoff. Het speelt zich af in Rusland kort na de revolutie van 1917. Eng hoezeer toen een voornaam religieus gebruik in het diepste geheim moest plaatsvinden. Maar deze keer loopt het goed af!
hersenkwabben
De prof in onze feuilleton is druk aan het werk als hals- en hoofdchirurg. En met de bouw van een nieuwe kliniek. Met tegenzin: “Mijn studie ging niet over kabelgoten maar over slagaders en hersenkwabben”. Dan komt ook nog die enge man met de bolhoed de bouwplaats op.
ultieme troost
We zijn nooit te oud om te leren. Anne Muller nam pas na haar zestigste accordeonles. Zij ontdekt:
Hij bedondert me niet en laat me niet in de steek. Bovenal geeft hij mij ultieme troost.
Dat we allemaal zulke troost mogen vinden.
Sjabbat sjalom
Geef als eerste een reactie