De Holocaust is ver weg en toch heel nabij. Steeds weer word ik opgeschrikt door nieuwe onthullingen over deze industriële massamoord door het onmenselijke nazi-regime.
Het Parool, de eerste krant waarvoor ik na mijn studie werkte, verraste me zaterdag 30 juli. Ik heb nooit geweten dat de Duitsers Joden die tot het katholicisme waren overgegaan in 1942 hebben gedeporteerd naar Auschwitz.
Deze Joden geloofden dat de KERK hen bescherming bood. Niet dus.
Ik citeer Het Parool van 30 augustus: ‘Op zondag 26 Juli 1942 – tachtig jaar geleden dus – lazen priesters in de Nederlandse rooms-katholieke kerken een brief voor waarin protest werd aangetekend tegen de groeiende Jodenvervolging. Exact een week later namen de Duitse bezetters wraak door katholiek gedoopte Joden op te pakken en te deporteren.’
Onder hen bevond zich de Nederlandse schrijver Herman de Man bekend van zijn grote roman ‘Het wassende water.’1
Ik denk dat slechts weinigen wisten dat Herman de Man het pseudoniem is voor Salomon Herman Hamburger. De nazi’s wisten het wel en dat Salomon en zijn vrouw al lang voor 1940 het katholicisme hadden omarmd.
Eva Hamburger en haar vier kinderen werden op 9 augustus vergast. De nazi’s haalden ook nog een zoontje weg uit een klooster waar hij was ondergedoken. Twee kinderen van deze grote schrijver overleefden de oorlog in onderduikgezinnen.
Salomon Herman Hamburger ontsnapte aan deportatie en vergassing doordat hij zich in april 1940 had teruggetrokken in een dorpje in de Alpen om er een boek te schrijven.
De pen heeft hij door het grote verdriet niet meer opgenomen.
Hij heeft de oorlog overleefd maar zijn talent als een van de belangrijkste Nederlandse schrijvers heeft het drama van het verlies van zijn vrouw en vijf kinderen niet overleefd.
meer over Herman de Man en de Herman de Man maand in 2021
1 meer over De Mans bekendste roman Het Wassende Water uit 1925, en over het vroege werk van De Man
Een indrukwekkende bijdrage