We sluiten deze sjabbat het boek Bemidbar af. In Israël is dat de parsje Masee, maar in Nederland en overige landen buiten Israël met de dubbele parsje Matot-Masee. Met deze dubbelslag loopt de wereld weer in het gareel met Israël en eindigen we samen Bemidbar met een eindsprint.
Tegen het einde komen we in hoofdstuk 35 een bijzonder onderwerp tegen. Het onderwerp van de Aree Miklat, ofwel de vluchtsteden of asielsteden. In totaal zijn er zes asielsteden aan beide kanten van de Jordaan, drie steden aan de Westelijke en drie aan de Oostelijke kant van de rivier.
Als men iemand zonder opzet, zonder voorbedachte rade had gedood kon men bescherming zoeken in deze steden tegen hen die wraak willen nemen. Dat zijn veelal familieleden die het recht in eigen hand willen nemen. In tijden waar politie en een onafhankelijke rechterlijke macht vaak ontbraken is dit een zeer begrijpelijke en belangrijke bepaling. Anders wordt het een chaos en kan de maatschappij ontwricht worden door een spiraal van geweld van bloedwrekers etc.
dood van hogepriester
De Tora komt vervolgens met een zeer opmerkelijke bepaling. De verdachte van doodslag moet blijven in de vluchtstad tot de dood van de hogepriester (Bemidbar 35:25).
Wat heeft de dood van de hogepriester echter hiermee van doen? Is het gevaar van wraak dan geweken? Welk verband wordt hier gelegd?
De geleerden leggen in de Talmoed (Makkot 11a) uit dat de hogepriester niet genoeg gedavvend zou hebben om dergelijke doodslag gedurende zijn ambtsperiode te voorkomen. Via gebed en persoonlijke interventie van de hogepriester zouden dergelijke gevallen voorkomen kunnen worden. De hogepriester heeft in deze lezing indirecte schuld en had op een hoger niveau moeten zijn.
Een andere benadering geeft ons Maimonides in zijn Gids der Verdoolden. Hij bekijkt het puur vanuit een rationele bril en geeft aan dat met het overlijden van de hogepriester een periode van nationale rouw in wordt geluid. Dit overstijgt het persoonlijke verdriet om een verloren familielid. Met het overlijden van de hogepriester is het wraak-tij gekeerd en kan men weer veilig naar huis terugkeren.
nationale rouw
We zitten nu middenin de zogenaamde drie weken van nationale rouw, van 17 tammoez tot en met 9 av. Om het verlies van de beide Tempels en de daaruit voortvloeiende ballingschap en vervolgingen.
Het is voor mij persoonlijk ook een periode van rouw. Mijn vader (zichrono livracha) is precies tien jaar geleden op 4 av overleden, mijn grootvader op 17 tammoez, zijn vader op 7 av en de vader van mijn moeder op 11 av. Toeval of niet?
De nationale rouw overstijgt het persoonlijke leed: de uitleg van Maimonides geeft mij een extra troost.
Geef als eerste een reactie