Verkiezingen beginnen te leven in Israël

regenboog met de kleuren van de partijen in de Knesset

De laatste coalitie in Israël heeft het niet lang volgehouden. Na precies een jaar viel de regering en Israël gaat weer naar het stembus. 1 november kiezen de Israeli’s weer hun vertegenwoordigers in de Knesset. De formele campagne zal nog even op zich laten wachten, maar de hoofdrolspelers zijn al druk bezig.

Lijsten en partijen

Net als in Nederland wordt er gestemd op lijsten en net als in Nederland kent ook Israël veel partijen. Partijen kunnen, net als in Nederland samengaan in één gemeenschappelijke lijst. En dat gebeurt veelvuldig. Likoed begon in 1973 als samenwerking tussen ‘revisionisten’ en ‘liberalen’ plus enkele andere kleine partijen. Inmiddels zijn de bloedgroepen onherkenbaar en zijn er andere zaken die bepalend zijn, zoals loyaliteit aan de leider. De Arabische Verenigde lijst begon als samenwerking van vier partijen, inmiddels is een van hen – Raam – eruit gestapt en voegde zich bij de laatste coalitie. Of dit een goede stap was, zullen we zien na het oordeel van de kiezer.

kiesdrempel

Israël kent sinds 2014 een zogenaamde ‘kiesdrempel’ van 3.25% van de uitgebrachte stemmen. Dit staat gelijk aan vier zetels van de 120 zetels. De kiesdrempel is ingesteld om het aantal partijen in de Knesset te beperken, een discussie die we ook in Nederland voeren. Het is bovendien een trigger voor partijen om hun electorale kracht serieus te onderzoeken, want het risico dat de gebrachte stemmen niet meetellen is reëel als een partij de kiesdrempel niet haalt – deze stemmen komen niet in aanmerking voor overeenkomsten. En dat kan de kiezer doen beslissen om ‘strategisch’ voor een grotere partij te stemmen. 

gouden ketting met davidsster en portret van Bibi Netanyahu
BIBI loyaliteitsketting’ onlangs uitgedeeld op een Likoed-bijeenkomst, bracht de partij in verlegenheid

In de aanloop naar de aanstaande verkiezingen van 1 november hebben de partijen Blauw-Wit en Nieuwe Hoop vast verklaart samen te gaan in een gezamenlijke lijst onder leiding van voormalige stafchef Gantz. Volgens de peilingen leverde dit hen winst op, ondanks het feit dat deze partijen ideologisch van elkaar verschillen, in het bijzonder over de discussie rond de twee statenoplossing.

In linkse kringen wordt momenteel gesproken over samengaan van de twee linkse partijen –Meretz en Avoda – op een gemeenschappelijke lijst. Ook in Israel is de steun voor linkse partijen tanend. De net gekozen partijleider van de Israëlische PvdA, Merav Michaeli ziet ziet echter geen brood in een gezamelijke lijst. Zij zag vergelijkbare pogingen in het verleden mislukken. Meretz, de Israëlische GroenLinks, staat niet goed in de peilingen, aanleiding voor velen om een gezamenlijke lijst te steunen. Dat is ook de inzet van kandidaat lijsttrekker Zehava Galon.

Ook aan de extreem rechtse kant van het politieke spectrum speelt deze discussie  – zullen de Religieus Zionistische Partij van Smotritch en Otzma Yehudit van Ben-Gvir hun samenwerking voortzetten? En hoeveel zetels is elk van deze twee partijen ‘waard’? In andere woorden, hoeveel kandidaten van iedere partij komen op welke plek in de lijst te staan? In de peilingen krijgt de kleinere, nog extremere partij Otzma Yehudit steeds meer zetels. 

Primaries

Enkele partijen – zoals Avoda, Likoed, Meretz – hebben lijsttrekkersverkiezingen. Deze partijen hebben ook interne verkiezingen (primaries) om kandidatenlijsten samen te stellen. Daarnaast krijgt de partijleider ruimte om enkele externe kandidaten aan de lijst toe te voegen op daarvoor gereserveerde plekken. Zo wordt verwacht dat Idit Silman – voorheen Yamina – die de coalitie verliet en de val van de 24ste Knesset inluidde, een gereserveerde plaats zal krijgen op de Likoedlijst.

wie gaat met wie?

De deadline voor het inschrijven van lijsten voor de komende verkiezingen is 15 september 2022. Dan zullen we precies weten wie met wie gaat. Iets later – op 4 oktober 2022 – worden de kandidatenlijsten bekend gemaakt. De informele campagne is echter al in volle gang. Het bezoek van president Biden aan Israël leverde de zittende – demissionaire – premier Lapid enkele ‘premier bonuspunten’ op. Het proces tegen Likoedleider Netanyahu vormt een blok aan zijn been evenals het onderzoek naar het Meron-drama. De rechtbank gaat echter met reces tot september, wat hem ook een adempauze biedt. Het blijft spannend.


cover: grafische verbeelding verdeling Knesset 2009

Geef als eerste een reactie

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*