Waar we vorige week eindigden, op Oerol, daar trekken we deze week weer naartoe. Nu dat oeroude (nou ja, veertig jaar bestaande) festival is afgelopen blikt onze cultuuradviseur Anita Frank terug op enkele heel bijzondere voorstellingen. Zij zag hilarische scène in een stuk van George&Eran waarin een onderwijzer wordt weggehoond wanneer hij in zijn klas wil vertellen over de Tweede Wereldoorlog. De leerlingen weten alles over oorlog, ze hebben het zelf meegemaakt, afkomstig als ze zijn uit Servië, Syrië, Afghanistan of een van de andere recente brandhaarden in de wereld.
De dochter van professor Zelig Zelmanovitch reisde de Amerikaanse soldaten achterna die dienden in Irak, Iran en Afghanistan en zag met eigen ogen welke ravage oorlog nalaat. Daardoor begrijpt Tsippy de oorlogstrauma’s van haar vader een beetje beter. Op het soldatenkerkhof van Arlington, Washington in de verre Noordwesthoek van de Verenigde Staten ontmoet ze haar vader vlak voor diens vertrek naar Europa. Op dat kerkhof vindt een ontroerende verzoening plaats tussen vader en dochter. U begrijpt, dit gebeurt in onze wekelijkse roman in afleveringen van onze schrijvende rabbijn Lody B. van de Kamp.
Wat helemaal echt gebeurde, is de ontmoeting van Ruben Vis met een dominee uit Pakistan in de lange treinreis op weg Middelburg. Daar werd een nieuwe Torarol de synagoge ingedragen. Dat is eigenlijk wel een wondertje in die kleine mediene-gemeenschap in de Zeeuwse hoofdstad. Zo ook ervoer de schrijver de spontane interreligieuze ontmoeting met de Pakistaan. Totdat die, nadat Vis zijn identiteit prijsgaf, voor hem begon te bidden en aankwam bij de woorden: “dat ik het licht zou zien in de naam van de here Jezus”. Toen stopte de trein in Rotterdam waar de Pakistaanse dominee een dienst ging leiden. Net op tijd, verzuchtte Vis in zijn boeiende reisverslag.
Helemaal goed ging de interreligieuze dialoog op de Vrije Universiteit waar Ralph Levie afgelopen studiejaar aan meedeed. Dat programma heet Emoena wat in verschillende talen vertrouwen, oprechtheid en betrouwbaarheid betekent. Ralph weet na deze opleiding wat leiderschap is: zien wat nodig is en daar naar handelen. En hij weet wie van hem houden. Is dat niet mooi?
Leiderschap komt ook terug in de parasja van de week, waarin onze hoofdredacteur Robbert Baruch ontdekt dat dit deel van de Tora (Devarim) transformatief is. Baruch: “het is de brug tussen het verhaal van Mozes en het verhaal van Joshua; de overgang tussen het leven zonder verantwoordelijkheden in de woestijn, en het leven mét verantwoordelijkheden in het echt. Nu moet alles in de praktijk gebracht worden. In de geschriften die volgen, lezen we hoe moeilijk dat is: de menselijke natuur blijft maar in de weg zitten”.
Die al te menselijke natuur, ziet onze Midden Oostenwatcher Salomon Bouman, zit ons nog altijd in de weg. Het vijfde kabinet in drie jaar legde in Israel het loodje, zoals Bouman weken geleden al voorspelde. Er wordt wat afgekibbeld en er heerst angst voor het geweld van de Arabische buren, nog steeds en alweer. Toch mag er weer worden gekozen in deze nog immer prille democratie waar, o ironie, de kleine Arabische Ra’am partij op wip zit van de machtsbalans.
We blijven nog even in die hoek van de wereld. Vele jaren eerder, in het Palestina van de mandaatperiode, laat de Nederlandse Jood P. Horowitz in het Ivriet een boekje drukken met voornamelijk Oost-Joodse witzen. Elkaar witzen vertellen… doen we dat niet altijd? Of wijst het op een gelukkige periode in dat stukje heilig land? Dat vraagt om een lange duik in de geschiedenis, aldus Channa Kistemaker. Dat mag een ander doen, zo daagt ze de lezers van De Vrijdagavond uit. Zij houdt het bij een lekker lange witz (van jawel Horowitz). En daar zijn we wel zo blij mee.
Terug naar Amsterdam, waar deze Pinkasse of Paul Horowitz vandaan kwam. Hij was van de Ruysdaelkade, wij lopen door naar de Diamantgracht. Dat is een imaginaire gracht vol herinneringen aan de aldaar ooit zo bloeiende diamantindustrie. Onze verhalenverteller Ephraim Goldstoff dook het boek in en zijn prille jeugd in het kantoor van zijn vader kwam naar boven. Dat kantoor zat in de Diamantbeurs aan de Weesperstraat hoek Nieuwe Achtergracht, zoals de Diamantgracht formeel heet. Daar leerde de kleine Ephraim de diamantwereld kennen, een wereld die hij nooit zou loslaten.
Rabbijn Shmuel Katz denkt bij het zien van het boek Jom Jom ook terug aan zichzelf als kleine jongen in een naoorlogs huis in de mediene. Een huis waar weinig werd gedaan aan het jodendom. Hij haalde dat ruimschoots in en dient alweer 26 jaar de Amsterdamse kehille. Katz staat stil bij het belang van introspectie op Sjabbat. Om, zoals hij schrijft: “ons in te leven in wie wij als kind en als tiener waren en verder als persoon: een drager van datzelfde erfgoed van jom tot jom van dag tot dag en van generatie tot generatie”.
heb een introspectvolle en vredige sjabbat & geniet van dit tiental stukken en al het andere moois deze superlange Vrijdagavond
Geef als eerste een reactie