Op het toneel staan met goede musici en een zaal vol enthousiaste mensen is het leukste dat er is. Je begeeft je met z’n allen in een theater-bubbel, waarin je iets beleeft dat buiten de werkelijkheid staat. Na een uur of twee (inclusief pauze) kom je uit de gezamenlijke concentratie weer uit tevoorschijn verrijkt met emoties en nieuwe gedachten of gewoonweg het gevoel dat je je hebt vermaakt.
Aanstaande zondag op 1 mei sta ik met Jewish Jazz in de Meervaart. Ik verheug mij erop, we hebben ruim twee maanden niet gespeeld. Zodoende ben ik ook zenuwachtig, want sprake van routine is er bepaald niet met dit concert..
Artie Shaw en Irving Berlin
Jewish Jazz is een concert met een verhaal. Naast natuurlijk het spelen van vooral Amerikaanse jazz, vertel ik over de beroemde Joodse makers van deze muziek, zoals bijvoorbeeld Artie Shaw en Irving Berlin. Joden werkten samen met zwarte musici in een tijd dat dat nog ten strengste verboden was. Clarinettist Artie Shaw was de eerste bandleider die een zwarte zangeres aannam voor zijn verder witte bigband. Dat was niemand minder dan Billie Holiday.
Benny Goodman trad als eerste jazzmuzikant op in Carnegie Hall met een band bestaande uit witte en zwarte musici. Irving Berlin was Amerika eeuwig dankbaar dat het hem had opgenomen als arme immigrant. Hij schreef God Bless America dat ook als een Amerikaans-Joods Volkslied wordt beschouwd. Irving toonde zich solidair met zwarte Amerikanen die zwaar te lijden hadden onder racisme en schreef Suppertime voor een zwarte vrouw.
Deze geschiedenis inspireert mij enorm, en tot mijn vreugde krijg ik ook goede reacties van het publiek, Joden en niet-Joden, gekleurd en wit, jong en oud.
De Meervaart is een heerlijk theater, waar alle kleuren theatermakers/musici optreden. Het is ook een van de weinige theaters waar een echt gevarieerd publiek is.
Mijn eerste gedachte toen ik hoorde dat de voorstelling daar geboekt was, was dan ook: Yes! Maar meteen daarna: O jee, zou iets met Joden daar wel goed vallen?
Nieuw West
De Meervaart ligt in stadsdeel Nieuw West, dat voor een groot deel uit Islamieten bestaat. Meteen daarna duwde ik deze gedachte weg, beschaamd over mijn angst. Is die angst wel terecht? Ben ík nu niet juist degene die discrimineert?
Antisemitisme bestaat al zolang als er Joden bestaan. En de muziekgeschiedenis waarover ik vertel in Jewish Jazz heeft er alles mee te maken: rond 1900 vluchtten duizenden Joden uit Tsaristisch Rusland waarna zij zich veelal vestigden in New York. Op de vlucht voor pogroms (waarbij duizenden werden vermoord) konden zij weinig meer meenemen dan hun rijke cultuur. Uit die cultuur is uiteindelijk Broadway en Hollywood ontstaan.
Nachtmerrie
Zo kwam Irving Berlin als vijfjarig jongetje in Amerika terecht, en herinnerde zich nog de pogrom die hij ternauwernood overleefde. Artie Shaw ging als kind (toen hij nog Arthur Arshawsky heette) gebukt onder antisemitisme en was daardoor nogal verlegen. Hij schreef het stuk Nightmare. Omdat Jazz is ontstaan uit die tweeledige nachtmerrie, de slavernij en de Joodse vluchtelingenstroom, spelen we Nightmare als een van de eerste stukken in de voorstelling.
Of mijn angst terecht is weet ik niet, maar dat ik iets voel dat duizenden jaren door Joden is gevoeld, geeft me des te meer reden om deze muzikale vertelling te spelen. Toen we in de Libelaal Joodse Gemeente speelden, stond er bewaking voor de deur. Blijkbaar is dat nog nodig. Helemaal gek ben ik dus niet.
Volle zaal
Maar ik heb nóg een angst: dat de zaal niet vol zal zijn! Het is immers Meivakantie en het publiek heeft sinds Corona de weg naar het theater nog niet en masse teruggevonden.
Ik kan alleen maar zeggen: Komt allen zondag 1 mei en stap in onze Joodse-jazz-theater-bubbel!
Aanvang 16:00
Tickets zijn hier te bestellen
agenda
5 mei in Bullekerk Zaandam, 15:00 uur
17 mei Verhalenhuis Haarlem, 15:00 uur
22 mei Verhalenhuis Haarlem, 15:00 uur
Meer informatie over Mirjam van Dam zie haar website
cover: Mirjam van Dam, foto Mariette Ciggaar
Geef als eerste een reactie