Zo lang ik Israel ken, slaagt de angst voor terreur er niet in het verlangen naar kunst te onderdrukken.
Dat viel me het afgelopen weekeinde weer op bij een bezoek aan het prachtige en oudste beelden kunstmuseum in Tel Aviv, het Tel-Aviv Museum of Art.
Het Israelische TV-nieuws stond vrijdagavond uitgebreid stil bij de aanslag in Tel-Aviv, in Dizengoff niet ver van het museum. Zaterdagochtend stonden er toch lange rijen bij de kassa om na het depressive nieuws over de moord op drie Israelische burgers kunst op te snuiven.
Ik wil in deze bijdrage de schijnwerper richten op twee kunstenaressen: de Israëlisch-Nederlandse glaskunstenares Chen Peiper en allereerst de Française Annette Messager die nu te zien is in het Tel Aviv Museum of Art.
In de groots opgezette tentoonstelling laat de Française haar schijnbaar onuitputtelijke fantasie de vrije loop. Ze schept een bizarre wereld van poppen, dieren, stoffen vaak in felle kleuren. Achter dit festijn voor het oog gaat een andere Annette Messager schuil, een kunstenares die heel indringend het leven van de vrouw uitbeeldt en laat zien. Miskramen, sex, een dood kindje in de buik van een vrouw en nog meer uitdrukkingen van verdriet en pijn.
Voor orthodoxe Joden is haar tentoonstelling taboe. Wellicht overbodig te vermelden omdat vromen zich zelden in musea laten zien hier. De voorlichter van het museum, hoewel geen vrome man, liet zich schamper uit over deze provocerende tentoonstelling. Eigenlijk raadde hij me aan niet te gaan en mijn aandacht op ‘mooiere’ dingen in het museum te vestigen.
witte en zwarte maskers
Ook Chen Peiper laat zich in haar glaskunst niet afleiden door het effect van het Israëlisch-Palestijns conflict op de Israelische samenleving.
Haar kunstgevoel richt zich op de coronapandemie die in Israel zorgde voor bijna elfduizend doden. “De wereld om me heen veranderde plotseling”, zei zij tijdens een vraaggesprek in Ramat Hasharon.
“Met witte en zwarte maskers op tot over de neus verloren mensen hun identiteit. Plotseling leken alle mensen op elkaar. Verschillen tussen Joden en Arabieren vielen weg achter de maskers. Dat raakte me diep. Ik voelde dat de mensen met die maskers op pijn hebben. Die pijn wilde ik vormgeven. Het kwam in me op dat te doen door het maken van glazen maskers. Ik heb er achttien gemaakt omdat het getal achttien in het Hebreeuwse alfabet staat voor chai, leven”.
glaskunstenares
Voordat Chen Peiper in 1973 door haar huwelijk met de architect Gideon Peiper naar Israel emigreerde studeerde ze aan de Rietveld academie in Amsterdam. Van het maken van sieraden vormde zij zich in Israel om tot glaskunstenares aan de Bezalel kunst academie in Jeruzalem.
sociale bewogenheid
Chen Peiper is in Israel en ook daarbuiten een erkende kunstenares. Haar werk kenmerkt zich door sociale bewogenheid. In glas heeft ze bijvoorbeeld het lijden uitgedrukt van Afrikanen die op zoek naar asiel in Europa in de zee verdronken.
In een ronde vorm staan dicht op elkaar in glas gegoten koppen van vissen die naar adem snakken. Uit alle delen van de wereld zijn 180 kunstenaars uitgenodigd om dit jaar deel te nemen aan de prestigieuze Biënnale in Venetië.
Biënnale Venetië
Die glazen maskers op zwarte palen van Chen Peiper worden geëxposeerd tijdens de Biënnale in Venetië, te zien tot 27 november (binnenkort meer over deze tentoonstelling).
cover:
Re: Ondanks angst voor de terreur:
Imagine how Palestinians feel, day in day out