Dag 1
Vanuit Londen gaan er de laatste weken groepjes jonge mensen naar Warschau om lokale hulpverleners bij te staan bij de opvang van vluchtelingen. Een studentenrabbijn uit Schotland begon met deze ad-hoc acties.
Al is de logistiek niet perfect, wie gezond is en kan samenwerken kán iets bijdragen aan de evacuatie van de mensen uit een land in oorlog. Mijn werkgever (United Synagogue, UK) wilde bijdragen aan deze missie, dus ben ik meegegaan. We gingen om wie dan ook een handreiking te doen, zowel Joodse als niet-Joodse Oekraïners.
Chaos
In Warschau is de Jewish Agency zeer actief bij de opvang betrokken. Bij binnenkomst in het hotel waar mensen zijn ondergebracht, is de aanblik alleen al een klap in het gezicht. Een volgepakte lobby. Mensen met hun huisdieren in tassen en kooitjes, zuigelingen op schoot en hoogbejaarden. En bagage. Het lijkt op een overvol perron van een station. Maar deze mensen gaan duidelijk niet op vakantie. Het hotel is een chaos. Mensen dringen in een rij om op een formulieren gegevens in te vullen met als overeenkomstig gegeven: place of origin: Ukraine.
Wanhoop
De mensen geven een aanblik van vermoeide wanhoop. Als ze nu toch maar één nacht hier zouden kunnen slapen. Velen hebben een lange uitputtende reis achter de rug. We zijn sprakeloos.
Dag 2
De subtiliteiten en kleine dingen, daarin zit het. Een vol busstation, je kunt over de hoofden lopen. Net als elk station in andere tijden. Maar als je goed kijkt zie je dat alle passagiers maar één koffer bij zich hebben. In die ene koffer zit nu hun hele leven. Of eigenlijk: de enige waardevolle bezittingen die ze van hun leven konden meenemen. Eigenlijk hebben ze hun hele leven moeten achterlaten om het vege lijf te redden van de voortrazende oorlog in Oekraïne.
Stapels en kratten
Buiten het station vormen mensen lange rijen voor ingezamelde goederen. Mensen proberen iets uit bergen kleding te vissen dat gedragen kan worden in plaats. Er worden kratten met voedsel naar binnen gedragen.
Ik heb het gevoel dat ik een foto ben ‘ingelopen’. Een oude foto, in zwart-wit. Maar dit is Warschau, in 2022, drie weken nadat Vladimir Poetin een grootschalige oorlog tegen een buurland is begonnen. Oekraïne, voormalige Sovjetrepubliek. Deze mensen hebben weliswaar de bombardementen achter zich kunnen laten, maar ze hebben nu de weinig begerenswaardige status van vluchtelingen. Voor veel mensen hier in Warschau is dit een tussenstop, al weten ze vaak nog helemaal niet zeker waar ze zullen terechtkomen.
Hoe lang kun je op een busstation blijven met je kinderen en koffer? Een nacht? Langer?
Onderweg
De bovenste etage van het busstation is in gereedheid gebracht zodat vrouwen en kinderen er kunnen verblijven. Er staan matrassen tegen alle wanden, kantoorstoelen verdelen de immense ruimte. Een hoek is voor de kinderen bestemd.
Vlak nadat we bij de kinderhoek aankomen, komen de kinderen van alle kanten aangefladderd. Voordat we het weten zitten we te knutselen en spelen. We maken kronen en vriendschapsarmbandjes. Met de kleintjes bouwen we torentjes van blokken. Er vliegen strandballen rond.
Anasty
Eén meisje valt op. Stralend energiek is ze. Ze is voortdurend creatief bezig. Ze maakt brilletjes van pijpenraggers en armbandjes van touw. De hele ochtend blijft ze in de kinderhoek bij ons. Ze heet Anasty.
We communiceren met Google Translate en met handen en voeten. Als we willen vertrekken kijkt ze ons verdrietig aan. “We komen morgen terug!”, stel ik haar gerust.
“Hoera!” roep ze, met een grote glimlach op haar gezicht. Daar is geen Google Translate voor nodig.
Nog maar het begin
Tijdens de lunch zegt de eigenaar van het restaurant met een zekere nonchalance: “Oh dit is nog maar het begin van deze oorlog… Niemand weet waar wij over een paar weken zijn…”
Jewish Agency
In het hotel waar Oekraïnse joden worden opgevangen is een echte speelruimte voor kinderen ingericht. We hebben allerlei speelgoed en knutselmateriaal meegebracht. Al gauw vindt elk kind iets van zijn gading en op een bepaald moment zit ik met drie meisjes poppen te maken.
Masha
Één meisje is wat stiller dan de rest, Masha. Ze is een beetje teruggetrokken en verlegen. Als we klaar zijn met haar pop ga ik naar een ander meisje om te helpen. Een paar minuten later geeft Masha me een tikje op mijn hand. Ze geeft me een groot rood hart van vilt. Mijn naam staat in Cyrillische letters op het vilten hart. Daar kan geen ander dankjewel tegenop.
Een krasje in de oppervlakte
Waar we ons hier mee bezighouden is beslist niet levensreddend. We proberen een verschil te maken, een krasje in de oppervlakte. Het gaat uiteindelijk alleen om menselijkheid. Gevluchte kinderen een paar ogenblikken van kind-zijn geven. De normale luchthartigheid van kinderspel als een onderbreking van de angst en treurnis die zo plotseling het leven van deze kinderen is binnengemarcheerd.
Frustratie
M’n handen jeuken om meer te doen, ik zou willen doorgaan! Ik heb nog genoeg ideeën en energie. Maar voor nu is dit wat ik kan doen. Het is wat het is, ik geniet van de onuitgesproken kortstondige band met deze kinderen en hoop dat ik op andere manieren mijn steentje kan bijdragen, ook nadat ik terugben in Londen.
Want wat ik wel zeker weet na deze reis, is dat hulp dat uit het hart komt een verschil maakt. Al is het maar een krasje in de oppervlakte.
—
Volgende week het slot van dit verhaal en de verrassende follow-up thuis in Londen.
cover: spelende kinderen in Warschau, foto auteur
Geef als eerste een reactie