Terwijl ik het laatste artikel redigeer hoor ik bij M (talkshow Margriet van der Linden, NPO 1) een docent vertellen hoe hij kinderen duidelijk maakt wat oorlog betekent. Hij vertelt het verhaal van de Duitse bezetting, de verzetsgroep en het joodse meisje in de Tweede Wereldoorlog. Net nu ik me wilde verontschuldigen dat De Vrijdagavond vol staat met niet alleen de oorlog nu, maar ook die van toen.
Ralph Levie beschrijft met een paar rake woorden hoe de herinnering aan de Shoah in de vorm van het Babi Yar-monument in Kyiv (uit respect schrijven we Kiev op z’n Oekraiens) werd geraakt door wapentuig. Salomon Bouman was snel met zijn artikel over de aanval op Oeman, waar de heilige plaats van de Breslower chassidiem werd geraakt. Hij hoorde hierover bij CNN en schreef meteen een column voor De Vrijdagavond.
Bijna weggebombardeerd uit het nieuws door Poetins wrede aanvalsoorlog was de her-onthulling van het ‘monument van dankbaarheid’. Hoe lang daarover is gesteggeld en welke bronnen naar boven kwamen, vertelt Ruben Vis in zijn uitgebreide onderzoeksverslag.
Voordat déze oorlog uitbrak, nodigde mijn trouwe vriend Wolfgang me uit mee te gaan naar de tentoonstelling over de beruchte razzia’s van 22 en 23 februari 1941. Ik had weinig tijd (en nog minder zin als ik eerlijk ben), maar nu ik zijn verslag lees, weet ik zeker dat dit een must-see is. Indrukwekkend al die zo bekende namen van de 390 opgepakte Joodse mannen te zien langskomen: Samson, Groenteman, Blits, Caransa, Soetendorp, Moffie (ja ook die oer-Amsterdamse naam), Presser, Rodrigues, Prins. Zij krijgen een gezicht en een verhaal. Eindelijk.
De Vrijdagavond zou De Vrijdagavond niet zijn als we niet ook verdieping en inzicht bieden in Joodse teksten, in lernen en met verhalen. Rav Shmuel Katzman vervolgt zijn serie over de Tanya, het heilige boek van zijn Chabadbeweging. Geïllustreerd met een aanstekelijk voorbeeld uit de Babylonische Talmoed vertelt Katzman over de twee zielen die in ons huizen. Wie deze sjioer liever hoort dan leest, kan Katzman zelf horen vertellen. Service van de zaak!
De Amstelveense Talmoedist Leo Mock doet de parasja deze week waarin het heilige altaar uitvoerig aan bod komt. Toen we, lang geleden, nog een tempel hadden en rituelen uitvoerden (ook heel nare bloederige) waarmee we controle leken te houden over de wereld. Deze rituelen hebben we niet meer, ook niet de illusie dat een zonde wordt vergeven door een dierenoffer, wel veel gebeden. Dat doen we nu extra voor de Oekraïne, en we blijven leren. Nada Joppe vertelt hoe zij naar Gdansk ging om met mensen uit Oost Europa te overleggen hoe Limmoed een waar Europees project kan worden. Dat was voor deze oorlog. Nu helpen deze Limmoedniks ongetwijfeld vluchtelingen. We helpen elkaar zoals ik kan opmaken uit de dagelijkse stroom berichtjes die ik krijg via de Maccabi-vrijwilligers appgroep. Maccabi Europe bracht al heel wat bussen vol mensen de grens over. Zij worden liefdevol ondergebracht en zullen doorreizen naar Israel of naar West Europa. Wat een energie, wat een daadkracht nu het er op aankomt!
De feuilleton van onze romanschrijver Lody van de Kamp gaat over de aanslag op het bevolkingsregister van 1943. We zitten bovenop deze heldhaftige, angstaanjagend verzetsdaad dankzij deze roman-in-afleveringen. Toen en nu, de oorlog is er, nu elk moment van de dag. Laten we deze sjabbat rusten, een vredige rust.
coverbeeld: detail uit aquarel sjabbat kaarsen Eva Elbaum, collage Bloom
Geef als eerste een reactie