Vorige keer schreef ik over de Savoy Ballroom waar zwart en wit de wet overtraden en samen musiceerden en dansten. Ook dit stukje wil ik wijden aan de samenwerking tussen joodse en zwarte musici in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw, omdat in deze hoofdstukken van de muziekgeschiedenis de Amerikaanse geschiedenis wordt weerspiegeld.
Iemand die werkelijk de Jazz naar een hoger plan tilde, was impresario Norman Granz. Hij was manager voor veel grote jazzmusici waaronder Louis Armstrong, Ella Fitzgerald, Oscar Peterson, allemaal zwarte artiesten.
Zwarte musici mochten in de jaren dertig optreden voor wit publiek, maar mochten niet door de voordeur naar binnen, niet eten of overnachten in het hotel waar ze wel moesten spelen. Laat staan dat ze naar behoren werden betaald.
zoon van joodse immigranten
Norman Granz was een zoon van joodse immigranten uit Rusland die waren gevlucht na de mislukte revolutie van 1905. Granz stond erom bekend dat hij vocht voor gelijke behandeling en betaling van zwarte jazzmusici. Liever zegde hij een optreden voor gesegregeerd publiek af dan dat hij zijn principes liet varen voor inkomsten. In Texas haalde hij borden met White en Negro weg. Hij stond er op dat witte taxichauffeurs zijn zwarte artiesten vervoerden, zelfs als hij daarbij, zoals een keer gebeurde, onder schot werd gehouden door een witte agent.
Fitzgerald en Gillespy vrijgekocht
Toen Ella Fitzgerald en Dizzie Gillespy ooit in de pauze van hun concert in Texas wat zaten te dobbelen om de tijd te doden, kwam de politie onverwacht binnenvallen en arresteerde hen. Norman Granz kocht ze vrij en besteedde duizenden dollars uit eigen zak aan een rechtszaak om de politie aan te klagen en de rechten van zijn zwarte artiesten te versterken. Hij won. Hij bevocht schijnbaar kleine dingen als een kleedkamer voor zijn artiesten, maar dit zijn juist de wezenlijke dingen die een mens waardigheid geven.
Hij zorgde dat jazz als een volwaardige muzieksoort werd geprogrammeerd in de (tot dan toe) klassieke muziekzalen: Jazz At The Philharmonic ofwel JATP. Hij organiseerde JATP tournees in Amerika en uiteindelijk wereldwijd. Ook verfilmde Granz concerten.
Zo bracht hij werkelijk een verschuiving tot stand in de manier waarop er gekeken werd naar jazz, naar die ‘zwarte’ (en joodse) muziek, en dus ook in de manier waarop er überhaupt gekeken werd naar Afro-Amerikanen. Kortom, in mijn ogen was hij een held!
speellijst Jewish Jazz met Mirjam van Dam
Februari 2022
06/02/2022 Verhalenhuis Haarlem
08/02/2022 Verhalenhuis Haarlem
Maart 2022
10/03/2022 Apollo First, Amsterdam – kleine bezetting
23/03/2022 De Kring, Amsterdam
Mei 2022
01/05/2022 Theater de Meervaart, Amsterdam
05/05/2022 Bullekerk Concertzaal Zaandam
Ik hou niet van jazz, maar wel van dit verhaal!!
Ik hou erg van jazz en ook van dit verhaal! Mooie bijdrage, Mirjam! Kende die solo van Jo Jones nog niet. Virtuoos!