Zeventien wegen naar vrijheid

_{Ex-Vroom en Ex-Vrij
Briefwisseling tussen twee Joodse vrouwen, de ene afkomstig uit de meest vrome wereld de ander uit een geassimileerd milieu}

Lieve Wanda,

Alles wat je schrijft over sustainability en ecologisch begraven worden. Punt. De wereld van mycelium wordt nu pas echt ontdekt vanuit de wetenschap, evenals de wereld van neuropsychologie, wat mij dan weer ‘wild’ maakt. Mentaal ben ik namelijk ijzersterk. Het is altijd ‘mijn specialiteit’ geweest. En ja, dat is misschien wel een wonder. Daarom wil ik van alles over breinen en mind building weten. 

Tjonge, jonge – turn me on via De Vrijdagavond in jouw brief. Is dat wel onder rabbinaal toezicht, Wanda? 😉 Hoewel ik begon, met mijn uitspraak over dat prachtige breinen het meest sexy zijn. Hand in eigen boezem, oh nee, wacht. 

Nog even over voortleven en toch een beetje spiritueel eindigen, aan het eind van jouw brief dan: heb je gehoord van project 2045? Een Russische biljardair heeft dit initiatief genomen, waarmee mensen na hun dood voort kunnen leven via technologie. Ik wil dat, met hoofdletters en uitroeptekens, al zou het alleen mijn brein in een cloudomgeving zijn, dus zonder bewustzijn. Natuurlijk zijn er allemaal condities die van belang zijn en ook een aantal grote vraagtekens. Daarbij, hoe lang is op die manier voor altijd voortleven dan? Wie zal het zeggen? Maar het is echt fascinerend.

MindValley

Sowieso geloof ik erg in de combinatie technologie, zingeving en spiritualiteit. Zo heeft Vishen Lakhiani, oprichter van MindValley – wereldwijd instituut voor persoonlijke groei – en copy paster vanuit de Kabbala naar een global bestseller (sst, mag ik niet verklappen), de verschillende staten van bewustzijn tijdens meditatie door middel van technologie vast kunnen leggen. Een ‘hoger bewustzijn’ is dus geen whoe-whoe-onzin meer. Een ander onderzoek toont aan dat het bewustzijn van de mens na de dood niet verdwenen is. Gaaf. Weer een ander voorbeeld is de VPRO-productie van Hans Bustra, genaamd: technologie als religie. Echt een aanrader. 

techiyat hametim

Ik denk aan al die Choemasj-lessen op school en verhalen over techiyat hametim – uit de dood herrijzen. Well my dear friend, in de technologische wereld zou het kunnen ook. De dogma’s tijdens die lessen moet ik maar snel vergeten. Bijvoorbeeld: als iemand gecremeerd of niet-Joods begraven wordt, dan duurt het veel langer voordat diegene herrijst, als diegene al kan herrijzen. En nog meer horrorverhalen over lichamen die dan terug zouden moeten rollen naar Joodse begraafplaatsen en in elkaar geklikt zouden moeten worden. We zouden er nu om moeten lachen; een soort Michael Jackson Thriller-clip. Maar het is om te huilen. 

angst inboezemen

Hoeveel angst vanuit dit soort religieuze dogma’s bij kinderen erin gestampt wordt, terwijl ze geïsoleerd blijven van de civiele wereld, is gewoon onvergefelijk. Want dat is het: angst inboezemen, want oj wawoj als je later niet-Joods begraven zou worden en geen tienduizenden euro’s aan de Joodse gemeente zou besteden… Wees maar bang dat je het niet goed doet, met lange termijn exact dat stekende gevoel als beschadiging bij alles wat je wilt gaan doen. Met andere woorden, faalangst. 

De enige legitieme redenen voor een Joodse begraafplaats zijn wat mij betreft loyaliteit naar ‘mijn mensen’ toe, waarvan het maar de vraag is hoezeer dit ertoe doet en bescherming tegen mogelijke opgravingen. Geschiedenis wijst uit dat het laatste een legitiem argument is.

vrouwelijke kracht

Over powervrouw en tikoen olam – de wereld verbeteren – gesproken, we hebben inderdaad nieuws. Op 1 december 2021 geef ik een TED talk, nergens anders natuurlijk dan bij TEDxAmsterdamWomen, waar ik vanaf de start jaar in jaar uit bij was om verslag te doen (op de afgelopen paar jaar na). Wat een vrouwelijke kracht altijd. Voor mij voelt het heel gewoon om er de TED talk te gaan geven. Jarenlang was ik er niet klaar voor en nu wel. Simpel. 

De oplossingen die ik heb om gesloten gemeenschappen open te breken en kinderen veilig te houden, zijn van belang voor al die gemeenschappen wereldwijd. We zijn zo ongelooflijk naïef en denken dat het over het algemeen not in my backyard is, maar dat is het zeer zeker wel. 

De talk zal nog niet gaan over hoe je groeit uit trauma, bijvoorbeeld nadat je schadelijke traditionele praktijken hebt overleefd en hoe je kunt vergeven. Het wordt een inzicht-en-handel-er-samen-naar-talk over gemeenschappen die hun eigen regels boven de formele wet- en regelgeving stellen, waaronder mensenrechten. 

oplossingen

Er is namelijk nog altijd sprake van heel veel onnodig leed in de wereldwijde gesloten gemeenschappen, vooral onder vrouwen en kinderen. Dat leed kan zowel op de korte als lange termijn extreem ingrijpende gevolgen hebben. Dergelijke gemeenschappen dragen op maatschappelijk niveau bij aan wij-zij-denken, polarisatie en radicalisering. 

Voor ons wil ik met liefde alvast iets over de oplossingen roepen:

1. Doorbreek taboes en spreek je uit. Taboes bestaan namelijk niet. Waar ze wel bestaan, is het een uitnodiging om goed te kijken. Wanda, het is krankzinnig. Binnen de gemeenschap werd er gezwegen. In de civiele maatschappij werd er grotendeels gezwegen. In het bedrijfsleven werd er het meest gezwegen. Hoeveel mensen zijn er ziek van geworden? Hoeveel mensen zwijgen nog steeds uit angst voor verlies van hun klanten, opdrachtgevers, plek in een zakelijk ecosysteem enzovoorts? Ik weet dat ik iets herhaal uit mijn tweede brief, maar dit is zo belangrijk.
2. Ga het gesprek aan in een veilige context. Dat is helaas niet zo gemakkelijk als dat het lijkt. Beginnen met een – letterlijk – ongevaarlijke gesprekssetting is cruciaal.
3. Daarnaast moet je in gesprek blijven, zo eerlijk en integer mogelijk. Dat is niet gemakkelijk, omdat mensen het één kunnen zeggen en het andere kunnen doen, vooral de religieuze leiders. Ze kunnen bijvoorbeeld de onderwijsinspectie beloven dat bepaalde lesstof aan bod komt, om daar vervolgens volledig van af te wijken. 
4. Maak een duidelijk onderscheid tussen de gemeenschap, het gesloten collectief en het individu dat vrijheid wil. Weten waar je mee te maken hebt, is de basis om zaken goed te begrijpen. Bescherm de kinderen die eruit willen. 
5. Geloof kinderen altijd, ook al is onderzoek vanzelfsprekend noodzakelijk. Luister Wanda, in Nederland is er een verschil tussen gelijk hebben en gelijk krijgen. Iemand kan een uitstekende advocaat hebben en daardoor bijvoorbeeld vrijgesproken worden. Maar kinderen verzinnen het niet als ze zich uiten over vormen van dwang. Je bent er misschien niet ter plekke bij geweest. Je vindt het misschien moeilijk om te bevatten in plaats van te begrijpen. Maar geloof kinderen, altijd. Belangrijker: verkies altijd hun belang boven dat van anderen, bijvoorbeeld familieleden. Dit om hen daadwerkelijk te kunnen ondersteunen volgens wat zij nodig hebben – niet wat het systeem nodig heeft; niet wat anderen nodig hebben; niet wat de gemeenschap nodig heeft; niet wat jij nodig hebt.
6. Veralgemeniseer en generaliseer niet. Er zijn ook orthodoxen die wel ruimte geven aan individuele vrijheid. Ze zijn je bondgenoten. 
7. Wees helder over kinderrechten en mensenrechten. Neem keihard stelling tegen haatzaaien en mensen uitsluiten. Jazeker, de oplossingen vragen om aangescherpte wet- en regelgeving. 
8. Breek de gesloten groepen open, zodat individuen die eruit willen stappen dat in vrijheid kunnen en zodat de algemeen geldende wet- en regelgeving en normen en waarden gecontroleerd kunnen worden. Wederom, de oplossingen vragen om aangescherpte wet- en regelgeving. 
9. Stimuleer kinderen uit gesloten gemeenschappen om van jongs af aan met kinderen uit andere gemeenschappen/de civiele maatschappij om te gaan.
10. Geef een inburgeringscursus met de normen en waarden in Nederland, niet alleen aan inburgeraars, maar aan alle kinderen en ouders uit gesloten gemeenschappen. Blijf consistent toetsen of die normen en waarden nageleefd worden. Wederom, de oplossingen vragen om aangescherpte wet- en regelgeving. 
11. Kinderen zijn van ons allemaal. Als we zien dat kinderen in gesloten gemeenschappen worden mishandeld, dan hebben we allemaal de plicht om iets te doen. Je kunt meer doen dan je denkt. Onthoud dat. Lees je bijvoorbeeld in in de 54 kinderrechten die er bestaan.
12. Focus op verandering van binnenuit. Er zijn ook positieve ontwikkelingen. Voor verandering van binnen de gesloten gemeenschap heb je mensen met lef nodig, mensen die uit de pas durven te lopen en druk van anderen kunnen weerstaan. 
13. Maak gebruik van mensen die van buitenaf agenderen, zoals ik. Werk met mensen die de gemeenschappen en de culturele en religieuze codes kennen om te weten wat er speelt en om de integriteit te bewaken. 
14. Werk samen. Er zijn veel mensen in een vergelijkbare positie die elkaar kunnen versterken. 
15. Maak gebruik van rolmodellen, bijvoorbeeld ervaringsdeskundigen.
16. Handhaaf op humanistische principes.
17. Dan een detail voor ons. Houd met het nationale diversiteitsbeleid ook rekening met joodse Nederlanders. Ze worden vaak gezien als ‘wit’, maar zijn dat niet gezien hun identiteit, recente geschiedenis en hedendaags antisemitisme.

Recht van spreken heb ik meer dan Wanda. En we zullen het allemaal samen moeten doen om zaken op te lossen. Ik geloof dat als we de gesloten gemeenschappen openbreken, dat een aantal grote, mondiale dossiers zullen komen te vervallen. Amen. Dat is dan weer mijn gebed van de week.

Liefs,

Dina-Perla