Jom Kippoeroorlog en het grote misverstand

tekstbeeld Salomon analyseert Israel

‘We werden dus verrast,’ zei premier Golda Meir op de tweede dag van de op 6 oktober 1973 uitgebroken Grote Verzoendagoorlog, nu 45 jaar geleden. Het klonk in de oren van de generaals nogal humoristisch, maar het was niet zo bedoeld. Ze wisten toen dat Egypte en Syrië op Jom Kippoer om 14.00 uur Israël met een groot offensief volledig hadden overrompeld.

Het had niet zo hoeven te zijn als Golda Meir geloof had gehecht aan Asraf Marvan, de belangrijke Israëlische dubbelspion in het hart van de entourage van president Anwar Sadat.

thuis vieren

Veertien uur voor het uitbreken van de oorlog waarschuwde de spion dat Egypte op het punt stond een groot militair offensief tegen Israël te lanceren. Golda Meir en de generaals konden zich niet voorstellen dat Egypte het zou wagen Israël op het slagveld uit te dagen. En dus kregen de soldaten aan het front langs het Suez-kanaal verlof om Jom Kippoer thuis te vieren. Honderden soldaten verlieten de bunkers langs het kanaal- de Bar-Lev-linie. Het zal de Egyptenaren aan de overkant van het kanaal niet zijn ontgaan.
Waarom hechtte Golda Meir geen geloof aan de serieuze waarschuwing van de spion? Zou ze gedacht hebben dat het een valstrik was? Ik kom bij de lezers waarschijnlijk hoogmoedig over als ik beweer Golda Meir wel te begrijpen.

stafchef Chaim Bar-Lev

Om dat duidelijk te maken grijp ik terug op een interview dat ik in de zomer van 1972 had met stafchef generaal Chaim Bar-Lev.

Ik vroeg hem of ik gezien de spanningen langs het kanaal wel met vakantie kon gaan. Stond Egypte niet op het punt oorlogshandelingen te beginnen?’ Generaal Bar-Lev gaf toen een antwoord dat ik nooit zal vergeten. ‘De Egyptenaren zullen niet in staat zijn het kanaal over te steken,’ zei hij. Een jaar later stonden ze wel aan de Israëlische kant van het kanaal en werden de bunkers daar overrompeld. Lege bunkers schieten niet. Er waren toen nog geen robots.

Wat is de gemene deler tussen Golda Meir en Bar-Lev? Mijn antwoord op deze vraag is simpel: overmoed. De premier geloofde de spion niet, de generaal onderschatte de Egyptische capaciteit het kanaal over te steken.

overwinningsroes

Voor het uitbreken van de oorlog in 1973 was Israël nog in de sfeer van de overwinningsroes van de oorlog van zes dagen in 1967. Israël voelde zich collectief oppermachtig door die oorlog die van het ‘kleine Israël ‘ een ‘groot Israël’ maakte door de veroveringen van de Sinai-woestijn, de hoogvlakte van Golan, de Westelijke Jordaanoever en als kers op de taart de verovering van Oost-Jeruzalem met de Klaagmuur.

Een tweede waarschuwing van spion Asraf Marjan dat Egyptische parachutisten zouden landen in het hart van de woestijn werd wel geloofd.Tsahal, het leger, stelden troepen en tanks op om deze aanval te pareren.

Dit Egyptische offensief mislukte tijdens de grootste tankslag uit de geschiedenis van het Midden-Oosten. In Israël wordt erkend dat deze informatie van de dubbelspion Israël heeft behoed voor een nederlaag.


Over Salomon Bouman 170 Artikelen
Salomon Bouman studeerde internationale betrekkingen aan Science Po in Parijs en aan de Johns Hopkins University in Baltimore, VS. Hij heeft lang in Israël gewoond en werkte daar 37 jaar als correspondent, onder andere voor NRC-Handelsblad. Zijn zoon en dochter en zijn kleinkinderen wonen nog steeds in Israël. Tegenwoordig schrijft hij columns en boeken. Van zijn hand verschenen Israël tussen hoop en vrees (Amsterdam University Press) en Ontmoeting en misverstand (Amphora Books).

1 Comment

  1. Zeer interessant, dit was mij niet bekend. Bedankt Salomon!
    Het is niet de enige keer dat spionnen niet geloofd worden, integendeel. Stalin werd bv. vele malen door een zeer goed geïnformeerde spion in nazi Duitsland gewaarschuwd voor de komende inval (in 1941). Hij deed er niets mee. Behalve achteraf een hele hoop belangrijke sovjet officieren terecht stellen.
    Freddy Lange

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*