Een dibboek (Hebreeuws דיבוק) is volgens de kabbala de ziel van een gestorvene die bezit neemt van het lichaam van een levende.
In het verhaal Tzvischen Zvei Welten van Salomon An-ski beloven de beste vrienden Nisan en Sender elkaar dat hun (nog ongeboren) kinderen met elkaar zullen trouwen. Na jaren en allerlei verwikkelingen is de belofte allang vergeten.
Als Lea, de dochter van Sender en Chanan, de zoon van Nisan, verliefd op elkaar worden gaat het mis: Sender is schatrijk en de verweesde Chanan is straatarm.
Zodra Chanan hoort dat Lea met een rijke man gaat trouwen, vraagt hij Satan om hulp. Het gaat hem zijn leven kosten, maar hij keert terug als een dibboek en dan neemt zijn ziel bezit van het lichaam van zijn geliefde Lea.
Sender haalt er een rabbijn bij die door middel van bezweringen de dybbuk haar lichaam dwingt te verlaten, met voor haar desastreuze gevolgen.
Toen Waszynski het verhaal in 1937 verfilmde kon hij het niet vermoeden dat hij hiermee geschiedenis zou schrijven. Niet alleen bestaat de wereld van An-ski niet meer, ook de wereld van Waszynski is na 1945 nooit meer dezelfde geworden.
Kazimierz Dolny, waar het verhaal grotendeels werd opgenomen, is tot een openluchtmuseum verworden. Het lot van Poolse Joden, waaronder wellicht de grootste voorzanger aller tijden, Gershon Sirota, wiens optredens wij in de film mogen meemaken, is algemeen bekend.
Deze film van Michał Waszyński uit 1937 wordt beschouwd als de beste Jiddische film in de geschiedenis van de cinema.
Dit artikel verscheen eerder op het blog van Basia Jaworski
Cover: Salomon An-ski
Geef als eerste een reactie