Wat doet een vrouw als een man zich steeds meer in zichzelf keert en geen interesse meer in haar toont? Probeert ze hem te verleiden? Of laat ze hem begaan? Speelt misschien hun leeftijd een rol en is hun seksuele drift gedoofd? Of is haar man gegrepen door een ascetisch ideaal van buiten zijn eigen traditie en voelt ze zich daarin buitengesloten?
Rabbi Chiyya bar Ashi en zijn vrouw leefden aan het einde van de derde eeuw in het stadje Kurkunia in het zuiden van Babylonië, dichtbij de rivier de Eufraat. Zijn vrouw hoort op een dag zijn gebed. Was dat toeval of luisterde ze wel vaker stiekem mee? Hoe dan ook begrijpt ze zijn gebed als een bede om gered te worden van zijn seksuele driften. Je voelt aan alles de afstand die er tussen hen beiden is. Hij bidt en smeekt om verlost te worden van zijn innerlijke demonen. Zij hoort het en verbaast zich erover, omdat ze al lang geen seksueel contact meer hadden. Maar zijn gebed zou ook veel breder geïnterpreteerd kunnen worden en niet alleen seksueel. Misschien was rabbi Chiyya bar Ashi zich spiritueel aan het ontwikkelen en probeerde hij ascetisch te leven, los van alle aardse prikkels. Zou hij onder invloed zijn gekomen van een andere godsdienst? Zijn vrouw laat het er in ieder geval niet bij zitten en doet iets zeer onverwachts.
Op een dag, terwijl hij in zijn tuin zit te studeren, verkleedt ze zichzelf en loopt herhaaldelijk langs hem heen. Hij zegt: wie ben jij? Ze zegt: ik ben Charuta en ik keer terug van mijn werkdag. Charuta is de naam van de plaatselijke prostituee. Hij doet haar direct een voorstel. Ze zegt tegen hem: Geef me die granaatappel boven uit de boom als betaling. Hij springt op, klimt naar boven en brengt de granaatappel naar haar toe, en ze hebben gemeenschap met elkaar.
Die betaling is ongewoon. Een granaatappel? Waarom geen geld? Wil ze net als de bijbelse Tamar straks een bewijs hebben? Dat zou heel goed kunnen, omdat ze zich net als Tamar onherkenbaar heeft gemaakt en ook als prostituee optreedt. Maar je kunt je ook nog een hele andere betekenis voorstellen. Volgens de traditie heeft de granaatappel 613 pitjes, die staan voor het gelijke aantal geboden en verboden in de Thora. Zou zijn vrouw hem met die granaatappel hebben willen herinneren aan zijn eigen traditie, die hij bezig is kwijt te raken? En zou boven in de boom geen hint zijn voor een leven dichtbij God? Maar rabbi Chiyya bar Ashi denkt maar aan één ding. Hij regelt razendsnel de betaling.
Daarna komt rabbi Chiyya bar Ashi thuis. Zijn vrouw is bezig de oven aan te steken. En hij loopt zonder iets te zeggen de hete oven in. Wil hij zichzelf pijnigen? Wil hij zichzelf straffen? Of wil hij op deze manier zelfmoord plegen? Hij oogt hoe dan ook als een man met grote psychische problemen. Zijn vrouw is verbijsterd en roept hem toe: Wat is dit? Wat doe je? Ben je gek geworden?
Hij vertelt zijn vrouw wat hij heeft gedaan. En hij verwacht waarschijnlijk een heftige emotionele reactie van haar op zijn overspel. Zou ze gaan schreeuwen tegen hem? Hij denkt ongetwijfeld dat ze woedend is, dat hij wel met een andere vrouw seks heeft gehad en al heel lang niet meer met haar. Hij is in ieder geval eerlijk en draait er niet om heen, maar zegt precies wat er is gebeurd en waarom hij niet meer verder kan leven.
Zijn vrouw probeert hem daarna gerust te stellen. Ze wordt niet boos, ze is ook niet uit op wraak, maar ze zegt direct: ik was het! Daarmee probeert ze duidelijk te maken dat hij geen overspel heeft gepleegd, maar dat ze eindelijk weer seksuele gemeenschap hebben gehad, ook al was dat met een omweg. Uit alles is duidelijk dat zij probeert hun normale huwelijksleven weer te herstellen. Als haar man zo’n hinder heeft van zijn seksuele lustgevoelens, dan kan dat ook binnen hun huwelijk een plek krijgen. Zij is bereid daar veel voor te doen. En ook als hij haar negeert na die opmerking, omdat hij denkt dat ze dit alleen maar zegt om hem te troosten, dan laat ze zich niet uit het veld slaan en toont hem het bewijs: de granaatappel!
Maar haar man laat zich niet vermurwen en zegt dat ook al was zij het, hij in ieder geval van plan was om met een prostituee gemeenschap te hebben. En voor hem telt vooral de intentie. Vervolgens zie je een zwaar depressieve Chiyya bar Ashi die dag in dag uit vast om boete te doen. Zo eindigt het verhaal buitengewoon triest met zijn dood.
De tekst zegt niets meer over zijn vrouw. Wat zal er in haar zijn omgegaan? Heeft ze met haar optreden als prostituee haar man de dood ingejaagd? Had ze de dingen beter op hun beloop kunnen laten? Achteraf is het vaak makkelijk oordelen. Ze heeft in ieder geval geen kwade bedoelingen gehad. Misschien wilde ze alleen maar haar huwelijk redden. Of wilde ze vooral haar man terugbrengen naar zijn joodse wortels?
Wat ook de reden is, zij oogt in dit verhaal als een sterke en zelfbewuste vrouw die wist waar ze mee bezig was. Haar vermomming en het gebruik van de granaatappel maakten duidelijk dat ze intelligent was en de traditie kende. Toch zal ze ongetwijfeld verslagen achterblijven, omdat het haar niet gelukt is haar man weer terug te brengen naar waar het ooit tussen hen begon. En waarschijnlijk zal ze de rest van haar leven last houden van een knagend schuldgevoel.
Geef als eerste een reactie