De Romeinen doden haar beide ouders op wrede wijze omdat zij Thora leerden. Vooral haar vader sterft een wrede dood. Voor haar ogen, en die van zijn leerlingen, wordt hij in een Thora-rol gewikkeld en in brand gestoken.
De jongere zuster van Beruria wordt gevangen genomen door de Romeinen en in een bordeel geplaatst. Beruria, die leefde in de tweede eeuw van de gebruikelijke jaartelling in Jeruzalem, probeert haar man, rabbi Meïr, te bewegen haar zuster vrij te krijgen en dat lukte hem uiteindelijk, maar hij haalde zich wel de woede van de Romeinen op de hals. Waarschijnlijk is dit voor Meïr de reden geweest om naar Babylonië te vluchten. De broer van Beruria wordt verzetsstrijder in het leger van Bar Kochba die de opstand leidde in het jaar 132 tegen de Romeinen. Ook hij wordt uiteindelijk geëxecuteerd door de Romeinen.
Het laatste drama is de plotselinge dood van haar beide zonen, allebei grote Thora-geleerden. We weten niet wat er precies met hen gebeurde. Of ze vermoord zijn of door ernstige ziekte om het leven kwamen.
De Midrasj vertelt het verhaal over hun dood en hoe Beruria als sterke en wijze vrouw haar man ter zijde staat bij deze tragische gebeurtenissen.
Wie al deze feiten op zich laat inwerken beseft hoezeer Beruria’s leven doortrokken is van dood en verdriet. Hoezeer de verdrukking door de Romeinen haar hele leven beheerst van begin tot eind. En dan is nog niet eens alles verteld. Sommige geleerden vertellen dat Beruria met haar man mee vluchtte naar Babylonië. Daarna verdwijnt ze uit het zicht.
In de elfde eeuw vertelt de beroemde geleerde Rashi een heel ander verhaal over haar dood. Uit schaamte vanwege haar overspel zou ze zichzelf van het leven hebben beroofd. Het is onwaarschijnlijk dat dit verhaal op waarheid berust. Misschien is het overgeleverd door mannen die Beruria als een bedreiging zagen, want een wijze vrouw die mannen naar de kroon steekt, wordt niet door iedereen gewaardeerd.
Beruria staat vooral bekend om haar kennis en geleerdheid. Ze zou in onze tijd zeker rabbijn worden, want Beruria is een van de vrouwen die als wijze wordt geciteerd in de Talmoed. Haar naam betekent zoiets als ‘goddelijke helderheid’. Ze was de dochter van de zeer geleerde rabbi Hananiah ben Teradion en de vrouw van de eveneens om zijn wijsheid bekend staande rabbi Meïr. Ze wordt enorm bewonderd om haar brede kennis van zaken met betrekking tot de halacha, de joodse wet, en alles wat daar aan gesprek en verhalen bij hoort. In een van die verhalen wordt gezegd dat ze driehonderd wetten van driehonderd rabbijnen op één dag leerde. Beruria is een zeer geëngageerde vrouw en daagt zelfs haar vader uit over een kwestie van rituele zuiverheid. Ook met haar man gaat ze zonder problemen in discussie en wijst hem terecht. Om welke kwestie ging dat?
Laat zonden ophouden
In de buurt van haar man leefden een aantal zeer gewelddadige mannen. Meïr was serieus bang voor hen. Op een dag is hij het zo zat, dat hij tot God bidt om hun dood. Beruria hoort zijn gebed en zegt tegen hem: Wat denk jij eigenlijk? Op welke gronden bid je voor de dood van deze hooligans? Baseer jij je op de tekst in Tehillim (de Psalmen) waar staat geschreven: “Laten de zonden ophouden in het land”. Blijkbaar interpreteer jij deze woorden zo dat de wereld beter zou zijn als de goddelozen vernietigd zouden worden? Maar staat er geschreven: ‘laten zondaars ophouden’? Nee, er staat geschreven: ‘Laat zonden ophouden’. Je moet dus bidden om een einde te maken aan hun overtredingen, niet om hun ondergang. Ga bovendien naar het einde van het vers, waar staat: “En de goddelozen zullen er niet meer zijn.” Verwijst dat naar hun dood of naar het feit dat ze niet langer slecht zullen zijn? Bid liever voor hen dat ze zich zullen bekeren. Want als ze zich bekeren, dan zullen de goddelozen niet meer goddeloos zijn, omdat ze zich hebben bekeerd. Rabbi Meïr zag dat zijn vrouw Beruria gelijk had en hij bad voor hen, en ze bekeerden zich.
In elk verhaal merk je haar enorme kennis én haar goede hart. Samenvattend schrijft Elie Wiesel over Beruria: “Ze moest wel opvallen. Sommigen noemden haar mooi. Daar schonk zij geen aandacht aan. Anderen roemden haar vroomheid, maar zelf hechtte ze er niet veel waarde aan. Allen benadrukten haar intelligentie en geleerdheid, en daarvoor was ze niet onverschillig. Het was het enige compliment dat ze accepteerde. Beter nog: ze was er gevoelig voor. En – laten we wel wezen – ze verdiende dit compliment. Beruria, een naam zonder weerga. Er is geen tweede vrouw als zij te vinden in de annalen van de Talmoed.
cover: Mosaic in an ancient synagogue in northern Israel. (Itamar Grinberg/Israeli Ministry of Tourism)
Een uitgebreide versie van dit verhaal verscheen in Een Sterke Vrouw, Portretten van vrouwen in de Talmoed van Harry Smit, Uitgeverij Van Warven, 204 pagina’s, ISBN 978-94-931-7527-3
Geef als eerste een reactie