Een volwassen gemeenschap durft zelfreflectie aan

Interview met Dina-Perla

Dina-Perla is small business owner: schrijfster / spreker / trainer, consultant marketing & communicatie en eigenaar van een shared home hotel. En joods, op haar eigen manier. Na haar breuk met de orthodoxie vond zij haar eigen jodendom/spiritualiteit. Een reden voor mij om haar te benaderen voor een interview.

Dina-Perla gefeliciteerd met de nieuwe editie van je boek Exodus uit de vuurtoren. Vertel.

Bedankt voor de uitnodiging en jullie gefeliciteerd met dit platform. Ik vind het een uitstekend initiatief, een waardevolle toevoeging aan het joods-journalistieke landschap in Nederland.

Vorig jaar heb ik de rechten overgenomen van mijn autobiografie Exodus uit de vuurtoren en van Schaduw achter en gezicht naar de zon en de gids Levende sierlijkheid met basisprincipes voor persoonlijke groei, onder andere uit de Kabbala. Daar ben ik heel blij mee, want Exodus uit de vuurtoren is nu in een Nederlandstalig ebook beschikbaar. Ook Levende sierlijkheid komt als ebook uit, met wat aanpassingen. Dat boek is in het Nederlands, Frans, Engels en Spaans opgemaakt. 

Kan je iets over je achtergrond vertellen?

Mijn vermoeden is dat jullie lezers in grote lijnen mijn achtergrond wel kennen, omdat ik mijn waarheid als kunstenaar publiekelijk heb gedeeld. Laat ik er dan niet bij stilstaan. Ik heb ook al veel gedeeld over een sterk brein, een bizar onuitputtelijke mentale kracht en zuiverheid / integriteit. Ik zou zeggen: Google gerust en bestel de boeken. Vooral het laatste, want Google kan de boeken totaal niet vervangen.

Als mensen op jouw naam zoeken, vinden ze inderdaad veel persoonlijke verhalen. Levenskunsten noem je dat, wat bedoel je daarmee? 

De levenskunsten gaan over hoe we leven en wat ons mens maakt. Transparantie met betrekking tot die verhalen is het moeilijkste en ook het krachtigste wat er is. Ik ben in mijn werk uiterst transparant en onbaatzuchtig, waarbij ik stukjes vertelling inzet als manifest voor verandering – ook lange termijn. Dit onbaatzuchtige werk doe ik niet om mezelf te helen. Dat is al gebeurd, dus daar heb ik het niet voor nodig. Spiritueel gezien, voel ik hoe nodig dit is voor ons allen, dus het maakt me niet zoveel uit of mensen fan zijn of niet. 

In jouw biografie vertel je dat je uit de orthodox-joodse gemeenschap bent gestapt. Heeft dit invloed gehad op je ervaring met zingeving en spiritualiteit?

In het dagelijks bestaan en de 3D menselijke ervaring is er geen enkel verschil tussen welk mens dan ook. Dit betekent dat ik mijn joodse identiteit met een korreltje zout neem. Ik ben gewoon Dina-Perla en bij mij geldt de regel: humaniteit voor alles. Ook kan ik net zo goed iets goeds vinden in bijvoorbeeld een islamitische of christelijke gemeenschap. 

Op spiritueel niveau is er echter wel verschil qua beleving, omdat ik de joodse gemeenschap zie als onderdeel van mijn spirituele orgaan. Daarmee heb ik het geboorterecht om zaken aan de kaak te stellen. I’m the real deal, van generatie op generatie, waarmee ik het recht heb om mijn stem in te zetten waar nodig.

Delen van Exodus uit de vuurtoren zijn op 27 april 2021 door acteurs uitgevoerd in de tv-productie Exodus. Hoe was dat om aan mee te werken?

Mensen kunnen Exodus inderdaad terugkijken via Uitzending Gemist. Het productieteam leverde een mooi resultaat, binnen de mogelijkheden die ze hadden. Jammer dat er geen publiciteit is gedaan. Doodzonde. De producer was fantastisch en snapte de diepere laag van het verhaal. Door hem heb ik ja gezegd toen ze me vroegen. Dit doen was voor mij een natuurlijke stap.

Kwam het overeen met je eigen verhaal?

Er waren wat verschillen tussen de productie en de werkelijkheid. Zo werd me als kind geen plek aangeboden om uit huis te gaan. Dat is de clue van het verhaal! In Exodus werd er wel over gesproken met het meisje en haar moeder. Ook vond ik dat de liefdesrelatie teveel als een vlucht overkwam, terwijl die relatie toen veel meer was, namelijk alles. Zo waren we al vier jaar samen voordat we gingen trouwen, zijn we natuurlijk niet zomaar achttien jaar samen geweest en blijven we niet zomaar vrienden.

Heb je reacties gehad op Exodus?

Natuurlijk. Nu mensen in de gaten krijgen dat ik serieus ben met mijn manifest voor verandering, word ik gevraagd om te spreken over transitie. Was het om me snel het zwijgen op te leggen? Hoe zuiver de intenties zijn, kan ik nooit inschatten. Na alles wat ik zelf heb doorstaan en weet over andere cases, is vertrouwen een hele opgave. Oud-docenten van het Cheider voegen me toe via LinkedIn (het enige sociale medium waar ik noodgedwongen vanwege werk nog op zit. Ik geloof in de kracht van eigen platforms.) 

Kreeg je geen commentaar uit de gemeenschap over waarom je de vuile was buiten moest hangen?

Sommigen vroegen zich af waarom dit publiekelijk moest. Het antwoord is onder andere vanwege de grootst mogelijke makke die joden kennen, namelijk de zwijgcultuur, gelinkt aan een onzichtbare klassenstructuur. Lody van de Kamp zei iets moois: “Een volwassen gemeenschap durft zelfreflectie, de waarheid onder ogen zien en dat wasgoed allemaal aan.” Amen.  

Natuurlijk kreeg ik te horen hoeveel er wel goed gaat, alsof ik dat niet zou weten. Dat is hetzelfde als zeggen dat een misdadiger ook positieve kanten heeft. Of bij een delict, dat het over het algemeen wel goed gaat in het Amsterdamse Bos. Of in de journalistiek: er is ontzettend veel positief nieuws vandaag en dan nu over naar de Bijlmerramp… Of over mijn leven: dat ik een prachtleven heb en er veel positieve zaken waren in de eerste achttien jaar, waar ik dankbaar voor kan zijn. Joh, vertel mij wat. 

Bovendien heb je je publiekelijk ook positief uitgesproken over orthodoxe joden.

Juist. Vanwege het alsmaar aanhoudende monster ‘antisemitisme’ heb ik wel eens gezegd dat er veel orthodoxe prachtmensen zijn die geen vlieg kwaad doen. Maar ook dat is onzin, omdat iedereen zou moeten weten dat er orthodoxe mensen zijn die anderen niet uit dwang zo laten leven, die zich houden aan de normen en waarden van de samenleving en aan de rechtsstaat. Voorbeeld is wederom Lody van de Kamp, die het ook goed begrepen heeft in de zin van humaniteit belichamen en die constant in verbinding staat met anderen in de samenleving. Alle kritiek daarop bij elkaar geveegd, komt er een dag dat iedereen zal erkennen hoe noodzakelijk dit werk is geweest voor ons allemaal.

In de afgelopen tijd werd er weer veel over het Cheider gesproken, jouw oude school. Oud-leerlingen deelden via sociale media ervaringen met elkaar. Dat schijnt nogal wat teweeg te hebben gebracht. Op het moment dat je reageerde, werd de post onzichtbaar gemaakt. Pas na anderhalve week werd de post weer teruggezet, maar daarmee bloedde de discussie dood. Welk gevoel kreeg je erbij? 

Tja, zwijgen, negeren, monddood maken, wegkijken, de dekmantel van liefde, noem een synoniem… Luister, als dit tientallen jaren geleden was gebeurd, dan hadden sommigen zelfs hardop durven uit te spreken dat omdat we onenigheid hebben als joodse volk in Amsterdam – lees, een discussie voeren die gevoerd moet worden voor vooruitgang – er nu 45 mensen van ons volk in Israël zijn doodgegaan. Zo hardnekkig waren de dogma’s die ik dagelijks in mijn jeugd hoorde en vooral het oordeel over wie nou wel een goedzak was en wie niet aan de hand van regeltjes die niets met integriteit te maken hadden.

In april 2021 heb ik met wat oud-leerlingen van het Cheider gesproken. Op een gegeven moment was er weer iemand iets overkomen en toen dacht ik echt: I’m done. Ik ben er zo klaar mee. Ik hoef dit niet te doen, dus ik wil mijn tijd en energie hier niet meer aan besteden, want die persoon op dergelijke wijze behandelen kan zomaar. Mijn werk spreekt voor zich. Doe ermee wat je wilt. Take it or leave it.

Denk je dat het Cheider is verbeterd?

Zaken op het Cheider zijn misschien iets beter dan vroeger, maar daarmee is alles wat oud-leerlingen hebben meegemaakt niet weg. Zijdelings: daarmee is mijn vertrouwen niet zomaar hersteld. Ik moet nog maar zien dat er structureel iets is veranderd. Maar wie ben ik? Slechts iemand die er een dure prijs voor betaald heeft. Nu gaat het erom dat de kinderen die er op school zitten, zijn beschermd. 

Luister, de zedenzaak is geen incidenteel geval. De zedenzaak is een bepaald soort case en slechts één van de vele cases die er zijn, even los van de juridische uitkomst. Gedurende tientallen jaren heeft zich een hoop voorgedaan. Er is een schaal, van mild tot extreem zwaar. Voor sommigen is iets wat mild is, extreem zwaar. Voor anderen is iets wat extreem zwaar is mild, onder andere omdat ze veel hebben meegemaakt.

Hebben we geluisterd naar de ervaringen? Hebben we er iets mee gedaan? Zijn de oude verantwoordelijken geconfronteerd met de ervaringen? Hebben we compassie en empathie getoond? Hebben we echt gekeken naar waar ons falen in het verleden ligt, naar waar er een gebrek aan integriteit vanuit onszelf is geweest? Hebben we een beweging van mea culpa binnen de orthodoxe kern op gang gebracht? Nee. 

Er is wel gesproken over luisteren naar de ervaringen van oud-leerlingen van het Cheider, toch?

Het mag dan hoopvol zijn dat Menachem Evers bijvoorbeeld voorstelt om te gaan luisteren naar oud-leerlingen, maar hij is geen onderdeel van de wond. Zijn vader bijvoorbeeld ook niet. Dit terwijl het geen milde variant van de orthodoxie is waar ze voor staan, zeker als het erop aankomt. Zo zie je maar dat het kan, dat mensch zijn voor iedereen een voorwaarde zou moeten zijn. Wie hier door iedereen om geprezen werd in de Cheider-gemeenschap was bijvoorbeeld de warme en bijzondere meneer Daniel z’l. Kortom, wil je zo’n mea culpa-beweging integer oppakken, dan zal het met de betrokkenen in kwestie moeten zijn, ook al zijn die nu niet meer verbonden aan het Cheider. Dan zal het geen symboolpolitiek moeten zijn. Ik heb er een hard hoofd in, echt. Ik denk niet dat dit gaat gebeuren. In joodse gemeenschappen in het buitenland is het overigens wel gelukt. 

Kom je ooit nog terug naar de orthodoxe gemeenschap denk je?

Mensen verlaten een gesloten gemeenschap om drie redenen, namelijk het gedrag van de mensen, een vorm van trauma en verschillen in overtuigingen. Bij mij is het een beetje een combinatie van alle drie en vooral één en twee. Ik ben op individueel niveau ook niet weg en kan het prima vinden met diverse orthodoxe mensen. Zo durf ik publiekelijk best Nechama en Zwi Spiero te noemen als voorbeeld. Ik zie het meer als dat de orthodoxe gemeenschap er is voor mij, als en hoe ik dat wil, in plaats van andersom. Die tijd is allang voorbij.

En God?

Voor mijn connectie met alles, iedereen, mezelf en de bron (intelligentie), heb ik de orthodoxe gemeenschap (sociale controle) niet nodig. Die lijntjes lopen rechtstreeks. Ik heb alles in mezelf als blauwdruk om en vrij te kunnen denken en doen en verbonden te kunnen blijven. Heb ik een aversie tegen de orthodoxie? Niet echt, behalve wanneer ik een gebrek aan integriteit en humaniteit tegenkom, bijvoorbeeld bij religieuze rigiditeit, vormen van dwang en andere mechanismen zoals verdraaiingen of zaken onder het tapijt schuiven. 

Is er iets overgebleven van de orthodoxe Dina-Perla?

De orthodoxe Dina-Perla die ik als kind moest zijn, is niet vernietigd. Dat krijg je er niet uit. Ik geloof namelijk in alle delen van jezelf omarmen en integreren. Dat zie je bijvoorbeeld terug in iets simpels zoals dat ik de film Loving Leah (recentelijk bekeken) helemaal fantastisch kan vinden en hard kan lachen om de voor mij welbekende en humoristische taferelen. Of de spijswetten waar ik me nog aan houd uit pragmatische en spirituele redenen voor de gezondheid, waar ik echt in geloof. Of het feit dat ik nog altijd prima kan mediteren op de Joodse gebeden, ook al zijn die door ‘de baarden’ geschreven. Het zijn gewoon mooie teksten en mooie teksten zijn in mijn wereld voeding voor mind building. Dus wie weet hoe belangrijk dit stuk blijft en hoe dit steeds weer vorm krijgt. Ik denk echter dat dit het is.

Verder groeit de Liberale Joodse Gemeente hard. Fascinerend. Ik denk dat dat komt omdat ze doorlopend in verbinding staan met en zich inzetten voor andere gemeenschappen in de samenleving. Daar zou de orthodoxe kern voorbeeld aan kunnen nemen. Maar ook zo’n gemeenschap zou er voor mij zijn, als ik er zin in zou hebben en niet andersom. Ik wil vrij zijn en vrij staan als mens. Dat gaat niet veranderen.

Meer over Dina-Perla en haar boeken kun je vinden op theintegritytalks.com.