Toespraak Tamarah Benima op de demonstratie Israel-Palestina in Den Haag, 20 mei 2021
„Als partners van elkaar houden, kunnen ze slapen op de scherpte van een mes, als partners elkaar haten is de wereld niet groot genoeg om een bed te maken.” Ik ken deze wijsheid uit de joodse traditie.
Zijn Israeli’s en Palestijnen partners? Ja. Zijn Joden, moslims en christenen in het Midden-Oosten partners? Ja. Wat kunnen ze anders zijn dan partners die met elkaar moeten leven?
Toen de bevrijdingsbeweging van Joden 150 jaar geleden begon – want dat is wat het zionisme is, een bevrijdingsbeweging – had de relatie tussen wie er ook maar in dat stukje land: Israel/Palestina leven, een liefdesrelatie kunnen worden. Joden wilden net als Bulgaren, Polen, Grieken, Roemenen een land waar ze over hun eigen bestaan als volk konden beschikken. In de 20ste eeuw zijn tientallen volkeren – in Europa, in Afrika, in Azië – datzelfde pad van dekolonisatie en soevereiniteit gegaan. Tientallen landen zijn in de 20ste eeuw ontstaan, Israel is niet het enige. Maar een liefdesrelatie is het niet geworden, de haat zit diep. Maar beslist niet bij alle Israëliers – Joods of Arabisch -, en beslist niet bij alle Palestijnen in Gaza of op de Westelijke Jordaanoever.
Zijn er in de afgelopen 150 jaar fouten gemaakt die de haat begrijpelijk maken (maar niet rechtvaardigen)? Zeker weten. Zoals er bij alle bevrijdings- en dekolonisatieprojecten fouten zijn gemaakt. Denk aan de politionële acties die wij, Nederlanders, hebben uitgevoerd in Indonesië. Slechts één conflict:, het conflict tussen Israel en de Palestijnen, is tot een symbolische oorlog geworden. Dáár wordt oorlog gevoerd tussen ‘het kwaad’ – Israel – en het ‘goede’ – de Palestijnen. Als dáár vrede wordt gemaakt, dan zal het vrede op aarde zijn. Denkt men.
Elke nuance is verdwenen. Dat twee op de tien Israelische staatsburgers Palestijn zijn, van wie de meeste moslims – wie weet dat? Dat die 1,8 miljoen Palestijnse Israeli’s vrijwel altijd vreedzaam samenleven met 7,2 miljoen Joodse Israeli’s – wie weet dat? Dat er een oneindig aantal initiatieven in Israel en op de Westelijke Jordaanoever zijn om vrede te bevorderen – wie weet dat? Aan vrede wordt gewerkt, door individuen, door kleine groepen. Steeds weer opnieuw. Wie weet dat? Vreedzaam samenleven is een moeizaam proces. Vreedzaam samen gaan leven is nog moeilijker. Je moet de intentie hebben om samen te leven. Je moet de wil hebben om samen te leven. Je moet aanhoren wat de ander aan verwondingen en kwetsingen heeft opgelopen, zodat heling kan optreden. Beide partijen moeten elkaar aanhoren. Alle (!) partijen moet elkaar aanhoren.
Maar dat alles krijgt geen aandacht van de media, van politici, van de Verenigde Naties. Wat aandacht krijgt, altijd, is geweld. Want een spektakel van destructie brengt de sympathie, en het steungeld, en het politieke gewin. Sterker nog, dood brengt sympathie, het steungeld en het politieke gewin. Zelfs als die dood wordt uitgelokt, zoals door Hamas en de Iraanse regering die Hamas aan zijn raketten helpt.
Waarom lees ik dat niet in de Trouw?
Gisteren sprak ik met een door en door kosjere vriendin. Zij bracht de opleving van het geweld ter sprake. „Ja…. Als mensen uit hun huis gezet worden…” begon ze. Ik vertelde haar dat het een huis was dat al in 1875 door Joden was gekocht, die er in 1948 uit werden verdreven door de Jordaniërs. „Waarom lees ik dat niet in de Trouw?” vroeg ze. Tja, inderdaad waarom niet. Tenzij zowel zij als ik eroverheen gelezen hebben in Trouw, de verzetskrant die mij ook dierbaar was. Waarom inderdaad is de berichtgeving in Nederland zo ontzettend anders dan in Duitsland: de berichtgeving daar is zo veel meer afgewogen, zo veel feitelijker. Waarom is de reactie in Duitsland op het antisemitisme nu in de straten en op de sociale media zoveel afwijzender dan in Nederland? Inderdaad, waarom.
Er is nog een punt wat ik aan wil roeren. Ik spreek tot alle Nederlanders, van alle geloven, van alle kleuren, van alle politieke overtuigingen. Zou u het kleine stuk land waarin u het te zeggen hebt, ombouwen tot een raketbasis? Welke grieven u ook heeft? En wat zou u doen als vanuit Urk (niks ten nadele van Urk), liggend in het soevereine gebied Ijsselmeer, zoals Gaza, raketten zouden worden afgevuurd op kinderen en volwassen, in Heerenveen, Assen, Zwolle, Utrecht, Amsterdam, Venlo, Den Helder. Raketten op moslims, christenen, Bahai, seculieren en ja, ook op Joden. Allemaal inwoners van Israel. Wat zou u doen? Vindt u werkelijk dat een achttien jaar durend slepend conflict over een huis een dergelijke geweldsuitbarsting rechtvaardigt? Met zoveel doden? Met zoveel gewonden?
Vrede is het aller allerbelangrijkste in het Jodendom. Shalom. We bidden om sjalom, om vrede, elke dag weer, voor alle mensen op aarde, en we smeken de Eeuwige niet één keer, maar talloze keren per dag om vrede. Geweld brengt de vrede niet dichterbij. Alle pogingen om de wonden te helen wel.
Laten we hopen dat al die initiatieven tot heling de aandacht krijgen die ze verdienen. Moge de Eeuwige ons allen helpen de vrede voor alle mensen – alle Israeliërs en alle Palestijnen, joden, moslims en christenen, te verwezenlijken.
Keen jehie ratson, moge dat de wil van de Eeuwige zijn.
Goede eyeopener.
Zijn we te moe geworden om verder te kijken dan ons neus lang is? Dank voor deze column.
In dit conflict zijn beide partijen, in de woorden van Benny Morris, “righteous victims”.
Voor vrede is het onontbeerlijk dat beide partijen elkaars noden erkennen, om te beginnen elkaars bestaansrecht. Tot dusver zegeviert het (on)recht van de sterkste.