In het kader van mijn project over het Hebreeuwse alfabet schrijf ik verhalen over iedere letter en maak ik een video over de ‘Dancing Letters’, waarover ik in 2019 een boek samenstelde met dezelfde titel. Voor de Vrijdagavond hier alvast een voorproefje naar aanleiding van recent groot nieuws over de oorsprong van het alfabet, aangevuld met een deel van de inleiding van mijn boek.
Het Hebreeuwse alfabet is de oorsprong van alle moderne talen. Maar hoe oud is het Hebreeuwse alfabet eigenlijk en wat is de oorsprong van de mooie, sierlijke letters? Wie heeft ze bedacht en opgeschreven en waar komen ze vandaan?
Deze week werd bekend gemaakt dat de vondst van een potscherf van 4 bij 4 cm nieuw licht werpt op de geschiedenis van het alfabet. In het NIW van deze week kun je daar iets over lezen en ook in de krant Ha’aretz voor wie het Israëlische nieuws volgt. Heel recent, in 2018, werd het oudste bewijs van een geschreven alfabet gevonden op een kleine potscherf, die werd opgegraven in Tel Lachish, de overblijfselen van een grote en belangrijke Kanaänitische stad, gelegen tussen Tel Aviv en Beër Sheva. [1]
Over de vondst werd vorige week gepubliceerd in het tijdschrift Antiquity. Door onderzoek met radiokoolstofdatering van de gerstekorrels die ernaast lagen, werden de letters op de potscherf gedateerd op 1450 voor de gewone jaartelling. Dat betekent dat ze 3471 (dus zeg maar 3500) jaar oud zijn! Wat er precies op de potscherf staat geschreven heeft helaas nog niemand kunnen ontcijferen. Er wordt natuurlijk flink gespeculeerd door dames en heren wetenschappers. De eerste drie letters zouden het woord ‘ebed’ kunnen spellen, dat slaaf of dienaar betekent. Op de tweede regel zou het word ‘nofet’ kunnen staan, wat nectar of honing betekent.
Deze ontdekking wordt beschouwd als de ontbrekende schakel in de ontwikkeling van het geschreven alfabet dat waarschijnlijk is ontstaan en meegenomen door Kanaänitische migrantenwerkers of slaven naar Egypte in de 18e of 19e eeuw voor de gewone jaartelling.
Wetenschappers namen tot nu toe aan dat het alfabet, zoals wij dat kennen, is ontstaan op het schiereiland Sinaï, waarschijnlijk in de 12e of 13e eeuw voor de gewone jaartelling.
Tussen deze twee alfabetten ligt zo’n 600 jaar. Daarom is de vondst bij Lachish zo spectaculair. Het vormt de ‘missing link’ tussen de tekens van de Egyptische migranten en het alfabet gevonden in het westen van de Sinaï. Deze kunnen nu met elkaar worden vergeleken.
Bron: Pinterest
Het vroegste alfabet, dat uit kleine tekeningen of pictogrammen bestond, werd gebruikt voor een Semitisch dialect, waarschijnlijk de taal die de Hebreeuwse slaven in Egypte gebruikten. Het valt in de tijd dan ook precies samen met het verhaal van de Exodus en de openbaring bij de berg Sinaï. Dit alfabet wordt daarom Proto-Sinaitisch genoemd. Het werd in het begin van de 2oe eeuw ontdekt op een kleine sfinx van zandsteen bij de oude turqoisemijnen van Serabi el Khadim. [2]
Toen de Israëlieten eenmaal de Tien Geboden hadden ontvangen, was het niet meer geoorloofd om beelden te maken (tweede gebod). De revolutie van Polytheisme naar Monotheisme bracht volgens archeologen ook een ommekeer in de taal teweeg. Afbeeldingen werden vervangen door abstracte tekens. De Israëlieten namen dit alfabet mee naar Kanaän, waar de Kanaänieten het overnamen. Het waren de Arameërs en Phoenicieërs die het verder zouden verspreiden.
Het Proto-Sinaitisch werd het eerste echte alfabet en zou de bron van alle moderne talen worden. Voor de Israëlieten was de os een symbool van kracht. Het symbool van de eerste letter werd daarom een os, waarvan we nu nog de twee horens in de Alef kunnen herkennen. Daarom begint het alfabet met een os. א
[1] https://www.haaretz.com/israel-news/canaanite-inscription-found-in-israel-is-missing-link-in-alphabet-s-history-1.9712097
[2] Zie ook : Mysteries of the Alphabet, Marc- Alain Ouaknin, Abbeville Press Publishers, New York, 1999
Geef als eerste een reactie