Breaking the Bubble

Disloyalty - A Man Deflates another Man's Chances

Arjen Lubach noemt het de ‘fabeltjesfuik’. Door de algoritmes die bepalen wat je allemaal te zien krijgt op het internet en op sociale media, krijgen we eigenlijk alleen nog maar dingen te zien en te lezen die onze eigen mening bevestigen. Als je eenmaal op YouTube op een filmpje met katten hebt geklikt, kan je erop rekenen dat je de rest van je leven suggesties krijgt om filmpjes van schattige haarballen te bekijken. Kattenfilmpjes zijn wat dat betreft nog wel acceptabel, maar wanneer een onschuldige jongere met een ontluikende hang naar complottheorieën een keer googelt of de Rothschilds inderdaad zo machtig zijn als iedereen zegt, loopt die het gevaar alleen nog maar filmpjes op YouTube te vinden die gebaseerd zijn op de Protocollen van de Wijzen van Zion.

Ook ik ervaar dat mijn leven zich voornamelijk in een bubbel afspeelt, en dat komt niet alleen door YouTube. Afgaande op de berichtgeving die ik binnenkrijg, zou de samenleving vol moeten zitten met mensen die geloven dat George Soros de wereld wil beheersen of dat Bill Gates betrokken is bij het ontwikkelen van vaccins tegen corona om de wereldbevolking te injecteren met nano-chips zodat hij ze overal kan volgen. En toch kom ik deze mensen jammer genoeg nooit tegen. Maar ook mensen met minder complottheorie-gerelateerde opvattingen die mij vreemd zijn, kom ik niet tegen: waar spreek ik ooit iemand die vindt dat ouders op religieuze scholen een verklaring moeten tekenen waarin zij een homoseksuele levensstijl afwijzen, of dat het heel normaal is dat ze hun kind niet laten vaccineren.

Dat kan alleen wanneer je buiten je eigen bubbel treedt, en dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Want waar kom je ooit een bestuurder van een gereformeerde scholengemeenschap, een vrouwelijke Islamitisch-theoloog, een boeddhistisch geestelijk verzorger, een katholieke monnik en een lid van de Bahá’í-gemeenschap tegen? Nou, bij het interreligieuze programma Emoena aan de VU bijvoorbeeld. Dat programma is opgericht door de Franse rabbijn Pauline Bebe en richt zich op leiderschap in een multireligieuze samenleving. Het brengt religieuze voorgangers en anderen die in hun dagelijkse werkzaamheden met religie of levensbeschouwing bezig zijn, bij elkaar. Niet om – waar ik in eerste instantie een beetje bang voor was – het alleen te hebben over de vele dingen die we gemeen hebben. Maar om juist ook de fundamentele verschillen te bespreken, om de thema’s aan te snijden die schuren.

En die ontmoetingen leidden tot een paar van de interessantste gesprekken die ik de afgelopen tijd gevoerd heb. Zo had ik een pittige discussie met voornoemde bestuurder van een gereformeerde scholengemeenschap over artikel 23 van de grondwet en de manier waarop er op zijn school aandacht wordt besteed aan seksuele diversiteit. Hoorde ik van Nederlandse moslims hoe zij menen dat radicalisering in hun eigen gemeenschap bestreden kan en moet worden. Leerde ik meer over de tot nu toe voor mij geheimzinnige religie die Bahá’í heet, waarvan ik altijd dacht dat je het gewoon als Bahai spelde, en die ik eigenlijk alleen van de tuinen in Haifa kende.

Het klinkt zo makkelijk om gewoon met anderen in gesprek te gaan over zaken waarover je fundamenteel van mening verschilt. Toch had ik dat eigenlijk nooit gedaan. Het voelt als een cliché om te zeggen dat zulke gesprekken twee tegenpolen nader tot elkaar kunnen brengen, en toch was ik verrast dat de gesprekken die invloed op mij hadden.

Als ‘extraatje’ volg ik ook een masterclass over gewelddadige teksten in de drie wereldreligies. Twee academici van de University of Cambridge ontwikkelden de website Scripture and Violence, met verschillende materialen met studievragen om dit soort gewelddadige teksten te bespreken. Vorige week lazen we bijvoorbeeld de Koran, 9:1-6. Dat vers kennen wij allemaal waarschijnlijk wel, omdat het zo vaak wordt aangehaald in het publieke debat en op sociale media. Het is het stuk waarin, kort gezegd, staat dat de ‘ongelovigen’ gedood mogen worden. En natuurlijk weet je eigenlijk al dat je die zin, die daar inderdaad echt staat, in de context zou moeten lezen en die daardoor waarschijnlijk een heel andere betekenis krijgt. Maar dat had ik eigenlijk nog nooit gedaan. En natuurlijk denk ik niet dat moslims door deze passage zouden denken dat het toegestaan is om ‘ongelovigen’ (wat dat ook mag betekenen, mijn vertaling leest ‘veelgodendienaars’) te doden. En tóch is het op een rare manier geruststellend om met moslims deze tekst te lezen, te bediscussiëren, en te horen hoe zij met deze tekst omgaan, wat het voor ze betekent. Deze week lazen we een stuk uit het evangelie van Matteüs en volgende week een stuk Tenach. Ik vermoed zomaar dat gewelddadigheid in heilige geschriften een familietrekje zal blijken te zijn binnen onze religieuze familie.

Over Asjer Waterman 5 Artikelen
Asjer Waterman (1992) studeerde Hebreeuws en Joodse studies aan de UvA, Non-Profit Management aan de Hebreeuwse Universiteit en volgt momenteel een opleiding aan het Levisson Instituut. Hij werkt bij JMW als sociaal werker en woont in Amsterdam.

1 Comment

  1. Breaking the Bubble – niet alleen naar buiten toe, omdat je mensen ontmoet die je anders nooit zou ontmoeten en daar diepgaande gesprekken mee voert, maar vooral een aanslag op de buble in jezelf, door confrontatie en zelfinzicht. Dat is wat het Emoena programma doet. Fantastisch.

    Maria Cuartas, alumna Emoena 2019-2020.

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*